بررسی رابطه تقاضای نهایی و واسطه ای انرژی با رشد اقتصادی در ایران در دوره 1383-1346

با توجه به این که ایران کشوری سرشار از منابع غنی و گسترده انرژی می باشد، تعیین رابطه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی می تواند در تبیین سیاست های بخش انرژی کمک مؤثری به سیاست گذاران نماید. از دیر باز در دیدگاه مکاتب مختلف اقتصادی، منابع طبیعی، سرمایه و نیروی کار از مهم ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی بشمار می آمدند. در نظریه های جدید رشد، عامل انرژی نیز به الگوها وارد شده است. در این راستا مقاله حاضر با توجه به ارتباط نزدیک بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی، به بررسی رابطه بین مصرف نهایی انرژی در بخش خانگی و تجاری (به عنوان تقاضای نهایی انرژی) و بخش های صنعت، حمل ونقل و کشاورزی (به عنوان تقاضای واسطه ای انرژی) از یک سو و رشد اقتصادی ایران از سوی دیگر طی سال های 1346-1383، با استفاده از روش های آزمون علیت گرنجر استاندارد و تصحیح خطا پرداخته است. نتایج حاصل از علیت گرنجر استاندارد نشان دهنده این است که یک رابطه علیت گرنجری یک طرفه از تقاضای نهایی انرژی به رشد اقتصادی و یک رابطه علی دو طرفه بین رشد اقتصادی و تقاضای واسطهای انرژی وجود دارد. نتایج حاصل از برآورد مدل های تصحیح خطا نیز نشان می دهد که در کوتاه مدت و بلندمدت، رابطه علیت گرنجری دوطرفه بین تقاضای نهایی انرژی و رشد اقتصادی و همچنین بین تقاضای واسطه ای انرژی و رشد اقتصادی وجود دارد.