طراحی و تبیین مدل نهادی کردن برنامه های راهبردی جامعه از طریق رسانه های جمعی: مورد سند چشم انداز بیست ساله (ایران 1404)

هدف این مقاله ارایه الگویی رسانه ای به منظور نهادینه کردن برنامه های راهبردی جامعه می باشد. بر اساس الگوی ارایه شده رسانه های جمعی از طریق اثرگذاری بر چارچوب های شناختی، هنجاری و تنظیمی جامعه واقعیت های اجتماعی را نمودار می دهند، وانگهی مهمترین ویژگی یک عمل نهادی شده نیز واقعیت اجتماعی شدن آنست. بدین منظور می بایست محتوای رسانه ای خود از انطباق شناختی، هنجاری و تنظیمی لازم با اهداف و ویژگی های مورد انتظار برنامه ریزان برخوردار باشد. با استفاده از روش دلفای مهم ترین ویژگی های مورد انتظار یاد شده در مورد برنامه چشم انداز بیست ساله مشخص شده و از بین رسانه های جمعی نیز تلویزیون به دلیل فراگیر بودن آن انتخاب شد. به منظور آزمون مدل به تحقیقی پیمایشی پرداخته شد که جامعه آماری آن کلیه شهروندان ساکن شهر تهران در فاصله سنی 20 الی 64 سال بوده و با استفاده از فرمول کوکران نمونه معرفی از آنها انتخاب و به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که برنامه های تلویزیون انطباق محتوایی لازم را با ویژگی های مورد انتظار طراحان چشم انداز ملی از ابعادشناختی، هنجاری و تنظیمی ندارند، همچنین در جامعه نیز این انطباق فرهنگی از حیث شناختی، هنجاری و تنظیمی وجود نداشته و از سویی ویژگی های یاد شده در جامعه نهادینه هم نیستند. به منظور تبیین مدل به روش مدلسازی معادلات ساختاری و از نرم افزار لیزرل استفاده شد. با به کارگیری آزمون تحلیل مسیر کلیه اثرات معنی داری در مدل تایید شده و از سویی بر اساس شاخص های تناسب مدل، آن مدل مناسبی تشخیص داده شد، به عبارتی نتایج آزمون مدل نشان داد که آن از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است، به نحوی که الگوی رسانه ای یاد شده 38 درصد تغییرات در میزان نهادی شدن ویژگی های مورد بررسی را در جامعه تبیین می کند و بقیه به عوامل دیگری غیر از برنامه های تلویزیون مربوط می شود.