بررسی تغییرپذیری مکانی فرسایش پذیری خاک با استفاده از روش زمین آمار و gis

فرسایش پذیری خاک از عوامل کلیدی دخیل در برخی مدل های فرسایش و رسوب از جمله USLE، RUSLE و MUSLE است که به صورت عامل K نمایش داده می شود و تابعی از توزیع اندازه ذرات، ماده آلی، ساختمان و نفوذپذیری است. روش های مرسوم، تغییر پذیری مکانی این متغیرها را به صورت دقیق نشان نمی دهد و هیچ اطلاعاتی از دقت برآورد آنها به کاربر ارائه نمی کند و مقدار آنها در سراسر تیپ خاک ثابت است. بنابراین تحقیق موجود به منظور بررسی تغییرات مکانی عامل فرسایش پذیری خاک در حوزه آبخیز مهر سبزوار، صورت گرفت. طراحی شبکه نمونه برداری با 110 نقطه به صورت سیستماتیک - آشیانه ای به فواصل 50، 100، 250 و500 متر در منطقه مورد بررسی در محیط GIS انجام گرفت. نمونه برداری در نقاط مورد بررسی. از عمق 5-0 سانتیمتری سطح خاک صورت گرفت و نفوذ پذیری در عمق 30-5 سانتیمتری بررسی شد. برخی خصوصیات خاک شامل توزیع اندازه ذرات و مواد آلی در آزمایشگاه اندازه گیری شد. تغییر پذیری این متغیرها به صورت مدل های تغییرنما و تهیه نقشه های کریجینگ و خطا صورت گرفت. آنالیز زمین آماری نشان می دهد که متغیر های مورد بررسی خاک، بیشتر از مدل های گوسی، نمایی و کروی هستند و دامنه تاثیر آنها از 320 تا 3200 متر متغیر است. مقدار فرسایش پذیری خاک از 13/0 تا 91/0 در تغییر است و حداکثر و حداقل آن در شرق و جنوب غربی محدوده مورد بررسی قرار دارد. الگوی پراکنش این متغیر با تغییر پذیری سیلت در مقایسه با متغیرهای دیگر همخوانی بسیار خوبی نشان می دهد که این ناشی از تاثیر زیاد سیلت در فرسایش پذیری است. الگوی تغییر پذیری فرسایش پذیری با واحدهای زمین شناسی همخوانی به نسبت خوبی نشان می دهد که نمایانگر این است که مواد مادری منطقه با توجه به نوع خاک های حاصل، فرسایش پذیری خاک را کنترل می کند.