اصول رهیافت امنیتی پیامبر (ص) در قرآن کریم

یکی از مهم ترین دغدغه های مشترک همه افراد بشر، از گذشته تاکنون، امنیت بوده است. اما هر چه بر عمر انسان افزوده شده، از امنیت وی کاسته شده است. بشر امروز بیش از هر زمانی دغدغه امنیت روانی، فردی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، ملی، جهانی و دیگر سطوح و ابعاد امنیت را دارد. با عنایت به اسوه بودن سیره اجتماعی و فردی پیامبرصلی الله علیه وآله، تبیین سیره امنیتی آن حضرت می تواند در راستای تامین امنیت افراد بشر در ابعاد مختلف آن، مؤثر باشد. مقاله حاضر در همین جهت نگارش یافته است. فرضیه اساسی مقاله این است که سیره نبوی ظرفیت لازم برای پاسخگویی به مشکلات امنیتی انسان امروز را دارد و اساسا هیچ امکانی فراروی بشر امروز، برای رسیدن به امن وآسایش نیست، جز رو آوردن به آموزه های نبوی. با توجه به ابعاد گسترده بحث امنیت، در این پژوهش تنها مختصری از مباحث امنیت در سیره نبوی آمده است. در سیره امنیتی پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله تهدیدات اصلی امنیت انسان و جامعه انسانی تهدیدات درونی است. از این رو در بحث امنیت فردی «موانع درونی کمال» و به تعبیر دیگر «ظلم به خود» جزء تهدیدات به حساب می آید و در حوزه جهانی استبداد، استکبار و در یک کلام «ظلم به دیگران» تهدید می باشد. فرمایش پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه وآله در خصوص جهاد اکبر و اصغر نیز اشاره به چنین مضمونی است. اهم اصولی که در تامین امنیت مورد توجه پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله بوده است از این قرار است: صلح طلبی و پرهیز از تعصب در برخورد با مخالفان، مبارزه با جنگ افروزان و فتنه انگیزان، پرهیز از استبداد و اجبار، ظلم ستیزی، پایبندی به پیمان و برخورد با پیمان شکنان، پایبندی به قوانین الهی، درآمیختن نرمش و واقعیت، برقراری عدل و قسط و انفاق و رسیدگی به فقرا و محرومان.