پیشنیازهای فرهنگی توسعه اقتصادی از دیدگاه اسلام

کشور ما در تقسیم بندی جهانی از جمله کشورهای در حال توسعه محسوب می شود. این گذار برای جامعه ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا از یک طرف خواهان توسعه هستیم و از طرف دیگر می خواهیم ارزش های خود را حفظ کرده و در این سفر پرموج، هویت خود را از دست ندهیم، از این روی این تحول بزرگ از حساسیت بالایی برخوردار است. به ویژه اگر توجه داشته باشیم که تا کنون در دنیای کنونی پیش نیامده که یک کشور با گرایش اسلامی به رشد و توسعه همه جانبه اقتصادی و اجتماعی نایل شده باشد. علاوه بر این، گروهی بر این عقیده هستند که دین، مانع توسعه است و نمی توان هم دیندار بود و هم توسعه یافته.
این مقاله در صدد است که به این سؤال اساسی پاسخ دهد که آیا فرهنگ اسلامی در درون خود توسعه برانگیز است یا توسعه ستیز؟ برای این که بتوانیم برای این سؤال، پاسخی شایسته پیدا کنیم به سؤالات زیر نیز باید پاسخ دهیم تا پاسخ سؤال اصلی پیدا شود:-«پیشنیازهای فرهنگی توسعه» چیست؟ و از چه عناصری تشکیل شده است؟
-دیدگاه اسلام درباره پیش نیازها و عناصر فرهنگی مؤثر بر توسعه چیست؟
روش ما برای یافتن پاسخ مسائل مذکور در این مقاله، تحلیل محتوای متون دینی برای یافتن درجه سازگاری فرهنگ دینی با پیشنیازهای توسعه و تحلیل متون مربوط به ادبیات توسعه به منظور دستیابی به اساسی ترین پیشنیازهای فرهنگی توسعه است. در این مقاله به این نتیجه رسیده ایم که اساسی ترین پیشنیازهای فرهنگی توسعه عبارتند از: اعتقاد به مطلوبیت به دنیا؛ اعتقاد به برخورد علمی با مسایل و اهمیت دادن به نقش عقل؛ اعتقاد به آزادی ابراز اندیشه؛ اعتقاد به برابر بودن انسان ها و احترام به حقوق دیگران، اعتقاد به پذیرش نظم جمعی؛ اعتقاد به توسعه، عدم تعارض فرهنگی در جامعه.