تبیین مطلوب و کارآمد از سیاست خارجی در بستر نظام بین المللی

نظام بین الملل ضمن تاثیر بر هویت دولت ها، بخشی از رفتارها، ایستارها و اهداف سیاست خارجی آنها را تعیین می کند، از سوی دیگر داده های سیاست خارجی کشورها هم به نوبه خود به صورت نهاده وارد نظام بین المللی شده و آن را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین جهت، نمی توان داده های سیاست خارجی دولت ها را در دوران ساختار دو قطبی نظام بین المللی و بعد از آن یکی دانست، زیرا نه تنها دسترسی به اهداف سیاست خارجی در بستر نظام بین المللی صورت می گیرد، بلکه استراتژی های سیاست خارجی هر کشور متاثر از جایگاه خویش در ساختار نظام بین المللی می باشد. در این مقاله به دنبال پاسخی برای این سؤال هستیم که تبیین مطلوب و کارآمد از سیاست خارجی در بستر نظام بین المللی چگونه امکانپذیر است؟ در این راستا سیاستگذاری خارجی و تحلیل سیاست خارجی یک کشور منوط به در نظر داشتن دو فاکتور زیر است: الف- چگونگی هدف گذاری و شناخت اهداف سیاست خارجی آن کشور؛ ب- استراتژی (شیوه دستیابی به اهداف) در سیاست خارجی آن کشور. در این مقاله در قسمت نخست ضمن بررسی مبنای هدف گذاری در سیاست خارجی، انواع اهداف سیاست خارجی را از مناظر مختلف تحلیل می نمایم. در قسمت بعد به بررسی شیوه دستیابی به اهداف در سیاست خارجی، که عمدتا به محیط عملیاتی سیاست خارجی برمی گردد، می پردازیم.