بررسی مناطق مغزی درگیر در ولع مصرف معتادان تزریقی هرویین به وسیله تصویربرداری مغزی عملکردی

نظر به اهمیت تجربه ولع مصرف در تداوم اعتیاد به مواد، این پژوهش با هدف بررسی تعیین تفاوت های فعالیت مغزی دو گروه معتادان به هرویین تزریقی پاسخ دهنده به نشانه های تصویری ایجادکننده ولع مصرف و گروهی که به این نشانه ها پاسخ نمی دهند، انجام شده است.

در یک بررسی مورد- شاهدی، 26 آزمودنی مرد معتاد به هرویین تزریقی، از میان معتادان در حال مصرف غیردرمان جوی تهرانی انتخاب شدند و پس از انجام یک مصاحبه نیمه ساختاریافته و تطبیق با معیارهای DSM-IV برای شرکت در این بررسی فراخوانده شدند. از هر آزمودنی پرسش نامه ویژگی های جمعیت شناختی، شاخص شدت اعتیاد و فرم علایم محرومیت پیش از آغاز تصویربرداری، گرفته شد. هر یک از آزمودنی ها به کمک آزمون تصویری تحریک ولع مصرف، و بهره گیری از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی یا fMRI مورد تصویربرداری عملکردی قرار گرفتند. گزارش فردی ولع مصرف آزمودنی ها، پس از پایان جلسه تصویربرداری، توسط یک شاخص آنالوگ بینایی (VAS) سنجیده شد. هم چنین 15 نفر آزمودنی سالم بدون سابقه سوءمصرف مواد به عنوان گروه کنترل مورد تصویربرداری عملکردی مغزی قرار گرفتند. تحلیل سیگنال تغییرات سطح اکسیژن رسانی مغزی (BOLD) به دست آمده در طی تصویربرداری عملکردی مغزی، توسط نرم افزار FSLTM انجام شد.

بین فعالیت شکنج های مغزی آزمودنی های پاسخ گو و غیرپاسخ گو تفاوت معنی داری دیده شد (01/0p<). آزمودنی های پاسخ گو (ولع مصرف بالاتر از 70 در VAS) فعالیت قشر مغز در این مناطق را نشان دادند: شکنج سینگولیت قدامی چپ، شکنج رکتوس قدامی چپ، شکنج میداربیتال فرونتال قدامی چپ (مناطق 24، 11 و 25 برودمن)، هسته اکومبنس چپ (منطقه 34 برودمن)، و شکنج سوپریور فرونتال قدامی چپ، شکنج سوپریور مدیال فرونتال قدامی راست، میدل فرونتال قدامی راست (مناطق 10،8و9 برودمن). آزمودنی های غیرپاسخ گو (ولع مصرف پایین تر از 30 در VAS) هیچ تفاوت معنی داری در فعالیت مغزی با گروه بهنجار نداشتند. آنالیز FEAT نشان داد نمره وضعیت مصرف مواد در شاخص شدت اعتیاد (ASI)، با فعالیت مغزی در گروه پاسخ گو ارتباط معنی دار دارد (01/0p<).

افرادی که به نشانه های مربوط به مصرف با ولع مصرف پاسخ نمی دهند، همانند گروه بهنجار، فعالیتی در مناطق مربوط در fMRI نشان نمی دهند. در فرآیند القاء ولع مصرف هرویین، که توسط نشانه های مربوطه در افراد مصرف کننده ایجاد می شود، همان مناطق مغزی دخالت دارند که در فرآیند پاداش/تنبیه درگیر می باشند. سیستم لیمبیک/ پارالیمبیک و لذت/ بازداری در القاء ولع مصرف هرویین شرکت دارند. نتایج این بررسی در طراحی روش های مداخله ای در کنترل ولع مصرف اهمیت بالایی خواهد داشت.