بررسی شیوع کوکسیلا بورنتی در انسان، میزبانان حیوانی و کنه های سخت در غرب استان مازندران در سال های 84-1383

اهمیت بیماری های مشترک بین انسان و دام (زئونوزها) و تاثیر این بیماری ها بر سلامت و بهداشت افراد جامعه، بر کسی پوشیده نیست. از جمله این بیماری ها، آلودگی با کوکسیلا بورنتی و ابتلای انسان به تب کیو می باشد. بنا به اهمیت موضوع و نبود آمار مستند در جامعه ایرانی، این مطالعه انجام شد.

در این مطالعه توصیفی، برای بررسی شیوع کوکسیلابورنتی در انسان، میزبانان حیوانی و کنه های سخت، نسبت به جمع آوری نمونه ها از مناطق منتخب غرب استان مازندران اقدام گردید. نمونه های خون اخذشده از انسان و میزبانان حیوانی به روش PCR، بررسی شدند. کنه های سخت پس از صید، مورد شناسایی قرار گرفتند و جنس، گونه و مرحله رشد آنها تعیین و با استفاده از تکنیک های رایج، DNA نمونه ها استخراج گردید. برای کوکسیلابورنتی، ابتدا بر روی هر نمونه، تکنیک PCR و بلافاصله، تکنیک Nested-PCR انجام گرفت.

جمعا 2417 کنه سخت از روی بدن حیوانات (1644 کنه) و از طبیعت (773 کنه) در مناطق روستایی منتخب غرب استان مازندران، صید و شناسایی شدند. گونه های کنه های سخت جمع آوری شده به ترتیب وفور عبارت بودند از: Ixodes ricinus (72%)، Hyalomma anatolicum anatolicum (15%)، Boophilus annulatus (9%)، Haemaphysalis sulcata (3%)، Dermacentor marginatus (1%). از مجموع 1052 نمونه مورد بررسی، یعنی 447 نمونه خون (از 120 انسان، 135 راس گوسفند، 102 راس گاو، 6 راس بز، 20 قلاده سگ، 10 عدد جوجه تیغی) و 605 عدد کنه از 5 گونه متفاوت از کنه های سخت (که بطور تصادفی از بین 2417 عدد کنه صید شده انتخاب شده بودند)، هیچ مورد مثبت نسبت به کوکسیلا بورنتی در غرب استان مازندران مشاهده نشد.

با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گیری کرد که در شرایط کنونی، غرب استان مازندران از وجود کانون های اپیدمیک، اندمیک، اپی زوتیک و انزوتیک کوکسیلابورنتی پاک است. ضمن اینکه باید توجه داشت که چرخه های انزوتیک پاتوژنی چون کوکسیلابورنتی، در میزبانان مخزن در نواحی مختلف، متفاوت بوده، و بر این اساس، آمارها نشان دهنده تفاوت های فاحش در میزان شیوع کوکسیلا در مناطق جغرافیایی مختلف هستند.