پراکنش و تنوع ژنتیکی جدایه های ویروس تریسزای مرکبات(Citrus tristeza virus) در استان کرمان

علیرغم گسترش ویروس تریستزا در بعضی مناطق شمالی و جنوبی کشور، اطلاعات چندانی از وضعیت این ویروس در استان کرمان و تنوع ژنتیکی جدایه های آن در دست نمی باشد. در این تحقیق علاوه بر مطالعه پراکنش ویروس تریستزای مرکبات (Citrus tristeza virus، CTV) درچهار منطقه مرکبات خیز استان کرمان شامل جیرفت، بم، حسین آباد، ارزوییه و حومه، تنوع ژنتیکی جدایه های ویروس مورد بررسی قرار گرفت. آر.آن.ای کل از پوست ساقه و رگبرگ اصلی برگ مرکبات استخراج و جهت تکثیر دو قطعه از ژنوم CTV (ژن پروتئین پوششی و ناحیه K17 ژن پلیمراز) در نسخه برداری معکوس و سپس واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) با استفاده از آغازگر های اختصاصی بکار برده شد. به منظور تعیین پراکنش ویروس در چند منطقه مهم استان کرمان از آزمون الیزا استفاده گردید. براساس نتایج بدست آمده از 203 نمونه جمع آوری شده از چهار منطقه استان کرمان بیش از نیمی از آن ها به ویروس آلوده بودند. میزان آلودگی در نمونه های جیرفت، بم، حسین آباد و ارزوییه به ترتیب 60، 56، 50 و 45 درصد بود. نتایج حاصل از پی سی آر بیانگر تکثیر قطعات مورد انتظار (672 و 409 جفت باز به ترتیب برای ژن پروتئین پوششی و ناحیه K17 ژن پلیمراز) در اکثر جدایه ها بود. قطعات دی.ان.ای حاصل از پی سی آر جدایه های مختلف ویروس همسانه سازی و سپس تعیین ترادف گردیدند. مقایسه ترادف های بدست آمده با اطلاعات موجود در بانک ژن نشان داد که ترادف آمینو اسیدی و نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی و ناحیه K17 جدایه های مورد مطالعه، به ترادف جدایه های زردی گیاهچه (seedling yellows) ژاپن (NUagA) و ساقه آبله ای (stem pitting) کالیفرنیا (SY568) شباهت بیشتری دارد. اما در شش جدایه استان کرمان (KBA، KG-9، KG-10، KG-11، KH-10، KS-7) علیرغم شباهت زیاد، تفاوت هایی نیز در چهار امینو اسید ژن cp با سایر جدایه های کرمان، جدایه های دیگر کشور و سایر نقاط دنیا و از جمله دو جدایه ژاپن و کالیفرنیا وجود دارد و در دندروگرام تشکیل یک شاخه جداگانه را میدهند.