نتایج درمان جراحی ترمیم عروق اندام با توجه به مشخصه های MESS قبل از عمل در بیمارستان الزهرا (س) اصفهان طی سال های 1374 - 1384

درمان به موقع آسیب اندام در بیماران ترومایی، موجب حفظ اندام می شود، ولی اصرار بی مورد در حفظ اندام در موارد آسیب شدید بدون در نظر گرفتن مراقبت های ویژه، عوارض متعددی به همراه خواهد داشت. این عوارض که عمدتا به علت برقراری مجدد پرفیوژن بافتی در اندام دچار ایسکمی ایجاد می شوند، اداره بیهوشی بیمار و وضعیت وی حین و پس از عمل را تحت تاثیر قرار می دهند و گاه سبب مرگ و میر بیماران می گردد. از این رو اگر بتوان به کمک معیارهای بالینی قبل از عمل، میزان و شدت بروز این عوارض را پیش بینی کرد، امکان اداره بهتر بیمار و کاهش این عوارض فراهم می گردد. هدف ما از این مطالعه تعیین پی آیند و عوارض اعمال جراحی ترمیم عروق با توجه به بعضی مشخصه های قبل از عمل می باشد. این مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی گذشته نگر در بیمارانی که طی سال های 1374 1384 در بیمارستان الزهرا به سبب آسیب های عروقی تحت ترمیم شریان قرار گرفته بودند صورت گرفت و بر پایه تعدادی از معیارهای بالینی شامل شدت آسیب بافت های استخوانی و نرم، درجه شوک، مدت زمان ایسکمی اندام و سن، نمره ای تحت عنوان Mangled Extremity Severity Score =MESS برای تعیین درجه آسیب اندام محاسبه گردید. سپس بیماران به دو گروه، یکی با نمره کمتر از 7 و دیگری با نمره مساوی یا بیشتر از 7 تقسیم شده، فراوانی نسبی برخی عوارض حین و پس از عمل در هر گروه محاسبه گردید و ضمن مقایسه دو گروه، با آزمون آماری Fisher’s Exact Test تحلیل آماری انجام گرفت و P value <0.05 معنی دار تلقی شد. در مجموع 68 بیمار در هر گروه، شامل یک گروه 54 نفری با MESS کمتر از 7 و یک گروه 14 نفری با MESS بیشتر یا مساوی 7 بررسی و مقایسه شدند. فراوانی نسبی عوارض حین عمل شامل: هیپوتانسیون، نیاز به داروهای وازوپرسور، اختلال اسید و باز و فراوانی نسبی عوارض بعد از عمل شامل: نیاز به تهویه مکانیکی، تاخیر در خارج سازی لوله تراشه، عمل مجدد اندام، آمپوتاسیون اندام، مرگ (فوت بیمار) و ایست قلبی در طول درمان، همچنین میانگین بی کربنات و خون مصرفی حین عمل و میانگین BUN و کراتینین بیماران 24 ساعت پس از عمل و طول مدت بستری بیماران در گروه با 7 MESS نسبت به گروه با MESS<7 بیشتر بود. میانگین ایست قلبی حین عمل در دو گروه اختلاف معنی داری نداشت. شیوع 14 مورد از 17 مورد عارضه بررسی شده، به طور قابل ملاحظه ای در بیماران با 7 MESS بیشتر از گروه با MESS<7 می باشد و اصرار بر حفظ اندام در این بیماران، بر شدت عوارض و وخیم شدن پیش آگهی می افزاید. با توجه به اینکه با افزایش درجه معیار MESS بر میزان عوارض ایجاد شده پس از عمل و احتمال مرگ افزوده می شود لذا، قابل توجه است که در بیمارانی که اقدام به ترمیم عروق در آنها انجام می شود هر چقدر معیار فوق بالاتر باشد باید اقدامات احیاء و مراقبت های ویژه خاصی حول و حوش عمل برای این دسته افراد صورت گیرد. انجام تحقیقات مشابه در سایر مراکز کشور جهت گسترش دانش ما در این زمینه و فراهم آوردن بستر مناسب برای استفاده عملی از نتایج حاصل پیشنهاد می گردد.