وضعیت کنونی و روند ده ساله شاخص های سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال در ایران

سوء تغذیه در کودکان زیر 5 سال و کمبود ریزمغذی ها از مشکلات مهم تغذیه ای هر کشوری محسوب می شود. سوء تغذیه در این گروه سنی با عوارض متعدد از جمله اختلال رشد جسمی و تکامل مغزی، کاهش بهره هوشی، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی و افزایش موارد ابتلا به بیماری ها، پوکی استخوان و در نهایت کاهش توانمندی های ذهنی و جسمی کودکان در بزرگسالی همراه است. داشتن اطلاعات کامل و جامع از وضعیت تغذیه و میزان شیوع سوء تغذیه کودکان، هدف این بررسی برای برنامه ریزی های بعدی در جهت کاهش سوء تغذیه، بهبود وضعیت تغذیه و ارتقای سلامت در کشور است.
این مطالعه یک بررسی مقطعی حاصل از داده های 34200 کودک 0 تا 72 ماهه ایرانی در 28 استان کشور است. روش نمونه گیری در هر استان به صورت خوشه ایبا خوشه های نا برابر از نظر تعداد خانوار و برابر از نظر تعداد کودکان 0 تا 72 ماهه بوده است. وزن و قد کلیه نمونه ها تعیین و پس از ورود اطلاعات به نرم افزار آماری EPI6 ویرایش 04/6b، در هریک از مناطق شهری و روستائی هر استان، شیوع کم وزنی و کوتاه قدی و لاغری تعیین شد. سپس شیوع موزون شده هر یک از انواع سوءتغذیه پروتئین– انرژی در هریک از استان های کشور و در سطح ملی محاسبه گردید.
7/4 درصد از کودکان کل کشور(9/4-5/4CI:95%) مبتلا به کوتاه قدی هستند و شیوع کوتاه قدی در کودکان شهری به طور معنی داری کمتر از کودکان روستائی است.(به ترتیب 5/3–1/3 در مقایسه با1/7–5/6 CI:95%). همچنین 2/5 درصد از کودکان کل کشور(4/5-1/5 CI:95%) مبتلا به کم وزنی هستند. شیوع کم وزنی در کودکان شهری به طور معنی داری کمتر از کودکان روستائی است. علاوه بر این شیوع لاغری نیز در کودکان زیر 5 سال کشور، 7/3%(9/3–5/3 CI:95%) برآورد می گردد که در مناطق شهری به طور معنی داری بیش از مناطق روستائی است.(به ترتیب 3/4–8/3 در مقایسه با 5/3–0/3CI: 95%) نتایج این بررسی نشان دهنده قرار داشتن کشورمان در زمره مناطق با شیوع پائین از نظر وضعیت سوء تغذیه پروتئین– انرژی در کودکان زیر 5 سال است. گرچه در مقایسه با نتایج مطالعات گذشته، کاهش محسوسی در خصوص کلیه انواع سوء تغذیه پروتئین– انرژی در تمامی سطوح مشاهده می شود، لیکن تفاوت های موجود مابین استان ها و مناطق مختلف کشور که به نوعی ناشی از تفاوت های موجود در سطح توسعه یافتگی این مناطق است نشان دهنده لزوم طراحی و اجرای راهکار های هدفمند است.