بررسی اپیدمیولوژی هاری و حیوان گزیدگی در استان های حاشیه دریای خزر

هاری یک بیماری ویروسی کشنده و قابل انتقال بین انسان و انواع حیوانات خونگرم می باشد. عامل آن ویروسی عصب دوست از خانواده را بدو ویریده و جنس لیسا ویروس است که از طریق گاز گرفتن، نسوج مخاطی، تنفس، جفت، وسایل آلوده و پیوند اعضا انتقال می یابد (4، 9 و 13). این بررسی گذشته نگر در فاصله زمانی 1385-1375 با جمع آوری داده های موارد انسانی و حیوانی هاری و موارد حیوان گزیدگی استان های گیلان، گلستان و مازندران انجام گرفت. تحلیل داده ها با آنالیز رگرسیون و آزمون مربع کای و به کمک نرم افزار آماری SPSS انجام گرفت. در طی این مدت 1249 مورد (716 مورد از گلستان، 369 مورد از مازندران و 164 مورد از گیلان) هاری حیوانی گزارش شده است که روند نزولی در بروز موارد وجود دارد. هاری در این ناحیه در 18 گونه پستاندار اهلی و وحشی مشاهده گردید که بیشترین موارد آن مربوط به گرگ و سگ می باشد. در گلستان و مازندران بر خلاف گیلان هاری وحشی غالب است. بیشترین توزیع مکانی حیوانی هاری مربوط به شهرهای گنبد، مینودشت، بندرترکمن و نور بوده است. توزیع فصلی موارد حیوانی هاری در بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 4/27، 7/22، 9/26 و 23 درصد موارد است. در طی این مدت 175843 مورد حیوان گزیدگی (22% از گیلان، 5/32% از مازندران و 5/45% از گلستان درصد) گزارش شده است که روند صعودی در بروز موارد مشهود می باشد. طی این مدت 6 مورد هاری انسانی از حاشیه دریای خزر گزارش شده است. تمام این موارد مذکر بودند. حیوان مهاجم در83 درصد موارد سگ و در 17 درصد موارد روباه بود. متوسط دوره نهفتگی در بیماران 100 روز و متوسط سن مبتلایان 2/26 سال بود. با توجه به فراوانی موارد هاری گرگ و سگ در حاشیه دریای خزر و حرکت این حیوانات به سمت شهرها و روستاها همکاری بیشتر سازمان های مسئول برای کنترل این بیماری ضروری است.