بررسی اثر میدان مغناطیسی ایستا بر پیشبرد چرخه سلولی در یاخته های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان موش صحرایی

میدان های مغناطیسی از پدیده هایی است که امروزه همه جا در محیط پیرامون ما یافت می شود. سیم های فشار قوی، دستگاه های الکتریکی که در خانه ها و محیط کار فراوان یافت می شوند، وسایل ترابری مانند قطارهای شهری و همچنین دستگاه های گوناگون تشخیصی و درمانی همچون MRI زاینده میدان های مغناطیسی پیرامون ما هستند. میدان های مغناطیسی می توانند اثرهای گوناگونی بر جانداران از سطح سلول تا پیکره گیاهان، جانوران و آدمی بگذارند. در بررسی های اپیدمیولوژیک اثر این میدان ها در بالا رفتن میزان بروز برخی از سرطان ها همچون سرطان خون به خوبی نشان داده شده است. در آزمایش های گوناگون دانشمندان کوشیده اند تا به ساز و کار این اثرهای زیستی پی ببرند؛ اما داده های به دست آمده بسیار ناهماهنگ و گستره انجام این بررسی ها چه از دیدگاه فیزیکی (بزرگی میدان، بسامد، زمان میدان دهی و...) و چه از دیدگاه زیستی (گونه یاخته، میزان تمایز و...) پراکنده است. گرچه این پژوهش ها در یاخته های کشت شده در بیرون از بدن جاندار به انجام رسیده است، می تواند شاهدی بر فرایندهای طبیعی یاخته در بدن نیز باشد. در این تحقیق هدف دستیابی به نتایجی است که بر پایه آن ها بتوان به درک بهتری از ساز و کار تاثیر میدان بر جانداران در سطح سلولی دست یافت. در این بررسی، اثرهای زیستی میدان مغناطیسی ایستای 15 میلی تسلایی روی یاخته های بنیادی استرومایی مغز استخوان موش صحرایی سنجیده شد. برای این کار روش فلوسایتومتری با فلوروکروم پروپیدیوم یدید به کار گرفته شد که با تشخیص محتوای DNA یاخته ها معیاری برای پی بردن به مرحله ای که سلول در آن به سر می برد را به دست می دهد. میدان مغناطیسی به کار گرفته شده حاصل از عبور جریان 12 آمپری از سیم پیچ ها با بزرگی 15 میلی تسلا اعمال شد. با آنالیز چرخه یاخته ای دگرگونی هایی در مراحل گوناگون چرخه یاخته ای دیده شد؛ به گونه ای که شمار یاخته هایی که در مرحله G0/G1 بودند افزایش معنی داری نشان داد. این افزایش شمار یاخته ای به دلیل افزایش در طول مرحله G0/G1 چرخه بوده است. همچنین این اثر در یاخته هایی که پیش از تیمار مغناطیسی در معرض پراکسید هیدروژن که از دسته مواد شیمیایی اکسنده است، قرار گرفته بودند اثر مشابهی را نشان داد. در مرحله S از چرخه نیز در شمار یاخته های دو گروه از تیمار کاهش مشاهده شد. این پدیده می تواند در اثر آسیب ماده ژنتیکی یاخته یا اختلال در کارکرد پروتئین های چرخه یاخته ای باشد که که هر دو فرایند می تواند آغازی بر ناهنجاری در فرایندهای طبیعی یاخته باشد. از آن جا که انرژی اینمیدان ها در حدی نیست که بتواند به طور مستقیم بر مولکول ها اثر گذار باشد، فرایندهای غیرمستقیم با واسطه های رادیکالی محتمل ترین مکانیسم به شمار می آید.