بررسی رژیم غذایی ماهی پوزانوک خزری(Alosa caspia caspia) در سواحل جنوب شرقی دریای خزر (استانهای مازندران و گلستان)

خزری یکی از شگماهیان اقتصادی دریای خزر بوده و خصوصیات زیستی آن تاکنون در ایران بررسی نشده است. در این بررسی 180 نمونه ماهی پوزانوک خزری از سواحل جنوب شرقی دریای خزر از آذرماه 1380 تا خرداد 1382 و بطور فصلی صید و بررسی شد. هدف اصلی این مطالعه تعیین اقلام غذایی این ماهی و تغییرات آن بر حسب سن، جنس، منطقه و فصل پس از تهاجم شانه دار Mnemiopsis leidyi به دریای خزر بوده است. این ماهیان دارای طول چنگالی 103 تا 232 (4/24 ±8/158) میلیمتر، وزن 16 تا 130 (6/20±2/52) گرم و سنین 2 تا 5 (7/0±64/2) سال بوده و شاخص تهی بودن لوله گوارش آنها 8/12 درصد، میانگین طول نسبی روده 02/0 ± 51/0 و میانگین شدت تغذیه 1/192 ± 7/168 تعیین گردید. نتایج نشان داد که این ماهی از تنوع غذایی نسبتا بالایی برخوردار بوده و فیتوپلانکتونها (سرده های Rhizosolenia و Spirogyra) حدود 5/4 درصد، زئوپلانکتونها (Foraminifera، Copepoda، Cirripedia، لارو Bivalvia و غیره) حدود 95 درصد و کفزیان (نظیر Gammaridae) و ماهیان استخوانی (تخم، لارو و بچه ماهی) حدود 5/0 درصد تعداد طعمه موجود در لوله گوارش این ماهی را تشکیل داده اند. در بین این طعمه ها، زئوپلانکتونهای رده کوپه پودا (spp. Acartia) و سیریپدیا (سیپریس Balanus) بترتیب با 1/68 و 4/25 درصد تعداد طعمه های مصرفی غذای اصلی این ماهی بودند. بررسی کنونی نشان داد که این دو زئوپلانکتون غذای اصلی پوزانوک خزری بوده و افزایش قابل ملاحظه شانه دار M. leidyi در دریای خزر منجر به کاهش آنها شده است که در نتیجه شدت تغذیه و رشد در این ماهی کاهش یافته است.