تاملی بر «نظام احسن» از منظر حکمت متعالیه
نویسنده:
چکیده:
«نظام احسن» یکی از مباحث مهم فلسفی است که در اندیشه فلاسفه اسلامی، به طور عام، و در دستگاه فلسفی ملاصدرا، به طور خاص، جایگاه ویژه ای دارد. فلاسفه و دیگر دانشمندان همیشه این سوال را در ذهن داشته اند که آیا نظام جهان موجود بهترین نظام است یا خیر؟ در آغاز، این طور به نظر می رسد که جهان عاری از هرگونه نقص و شر، همانا بهترین نظام است؛ از این رو، این سوال مطرح می شود که چرا جهان حاضر چنین نیست؟
از طرف دیگر با پیشرفت علوم، و طرح نظریه های گوناگون، هر روز پرده ای از رازهای طبیعت برداشته می شود و معلوم می گردد که نظام جهان، از نظر علوم، بسیار پیچیده و دقیق است. بنابراین، از یک سو، دانشمندان خویش را با نظامی برتر رویارو می بینند و از سوی دیگر، وجود شرور و نقایص شبهه برتر نبودن نظام جهان را به ذهن می رساند. اما فلاسفه با اثبات نظام احسن، و طرح مباحث مختلف در زمینه آن، این تعارض ظاهری را برطرف کرده اند.
ملاصدرا بر پایه نظام فلسفی خود حکمت متعالیه جهان هستی را برآمده از نظام ربانی دانسته که در این صورت، دارای بهترین شکل ممکن است. در این مقاله، با توجه به جامع ترین کتاب فلسفی ملاصدرا که همان «اسفار اربعه» باشد به بررسی دیدگاه او در این باره می پردازیم.
از طرف دیگر با پیشرفت علوم، و طرح نظریه های گوناگون، هر روز پرده ای از رازهای طبیعت برداشته می شود و معلوم می گردد که نظام جهان، از نظر علوم، بسیار پیچیده و دقیق است. بنابراین، از یک سو، دانشمندان خویش را با نظامی برتر رویارو می بینند و از سوی دیگر، وجود شرور و نقایص شبهه برتر نبودن نظام جهان را به ذهن می رساند. اما فلاسفه با اثبات نظام احسن، و طرح مباحث مختلف در زمینه آن، این تعارض ظاهری را برطرف کرده اند.
ملاصدرا بر پایه نظام فلسفی خود حکمت متعالیه جهان هستی را برآمده از نظام ربانی دانسته که در این صورت، دارای بهترین شکل ممکن است. در این مقاله، با توجه به جامع ترین کتاب فلسفی ملاصدرا که همان «اسفار اربعه» باشد به بررسی دیدگاه او در این باره می پردازیم.
کلیدواژگان:
نظام احسن ، علم عنایی ، قاعده امکان اشرف ، برهان لمی ، برهان انی ، ملاصدرا ، حکمت متعالیه
زبان:
فارسی
در صفحه:
71
لینک کوتاه:
magiran.com/p638021
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!