پهنه بندی سیلاب در شبکه رودخانه های استان گلستان با استفاده از GIS

مهار سیلاب به تمهیدات و روش هایی گفته می شود که باعث کاهش آثار زیانبار سیلاب می شود. پس از تهیه مدل رقوم ارتفاعی استان (Digital Elevation Model)، حوضه ها و زیر حوضه ها در محیط GIS ArcView تشخیص و خصوصیات آنها همچون مساحت، شیب، طول آبراهه اصلی و... به دست آمد. سپس از روی نقشه های کاربری اراضی و نفوذ، خصوصیات نفوذپذیری و کاربری اراضی حوضه های منطقه فراهم شده و از تلفیق آنها در محیط HEC-GeoHMS میزان CN برای حوضه ها به دست آمد و مدل HEC-HMS برای منطقه مورد نظر اجرا شد. از روی آمار بارش سنج های ثبات موجود توزیع زمانی بارش های منطقه به دست آمد. سپس این توزیع زمانی به بارش های با دوره بازگشت مختلف برازش داده شد. با استفاده از هیدروگراف های ثبت شده در رودخانه های منطقه مطالعه مقادیر مشخصات حوضه ها کالیبره شد. سپس با این مقادیر کالیبره شده، هایتوگراف بارش های با دوره بازگشت مختلف و مشخصات کنترل پروژه هیدروگراف های خروجی محاسبه و آن مورد که دارای بیشترین مقدار بود به عنوان سیل طرح برای پهنه بندی سیلاب در نظر گرفته شد. در ادامه فایل مشخصات هندسی مقاطع آبراهه های حوضه مورد مطالعه در محیط HEC-GeoRAS تهیه و سپس از محیط GIS به محیط HEC-RAS انتقال داده شد. سپس با استفاده از هیدروگراف های سیلاب با دوره های بازگشت مختلف که از مدل HEC-HMS بدست آمد، پهنه بندی سیلاب برای رودخانه های منطقه طرح انجام و مناطق مورد تهدید سیل مشخص شد. مشاهده شد که حوضه آبخیز رودخانه دوغ بیشترین میزان تولید سیل را دارد. در ادامه کل مساحت خسارت دیده براساس نتایج حاصل از برنامه HEC-RAS به ازاء دوره های بازگشت مختلف محاسبه گردید که با همپوشانی نقشه های کاربری اراضی، نقشه راه ها و تاسیسات زیربنایی با نقشه های پهنه بندی سیلاب حاصل از مدل HEC-RAS تعداد روستاها و شهرهای خسارت دیده و میزان مساحت آسیب دیده روستایی و شهری، اراضی کشاورزی، اماکن و اموال و تاسیسات زیربنایی به دست آمد و میزان خسارت وارده شده پیش بینی شد.