تحمل ژنوتیپ های انتخابی پیاز و پلی کراس آنها به تریپس پیاز (.Thrips tabaci Lind) در اصفهان

تریپس پیاز(Thrips tabaci Lind) یکی از مهم ترین عوامل بازدارنده رشد پیاز (.Allium cepa L) در رسیدن به عملکردهای مطلوب می باشد. بنابراین دست یابی به ارقام متحمل پیاز به تریپس از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطالعه برای بررسی تراکم جمعیت و میزان آسیب تریپس پیاز از بذور حاصل از خودگشنی و پلی کراس 9 ژنوتیپ پیاز انتخابی استفاده شد. برای تهیه بذر به روش پلی کراس، غده های 9 ژنوتیپ پیاز، با توجه به پژوهش های قبلی در اصفهان انتخاب، و در سال اول به شکل طرح لاتیس متعادل 9 تیماری کشت گردیدند و اجازه داده شد تلاقی آزاد بین آنها صورت گیرد. پس از برداشت بذر های پلی کراس حاصل از تلاقی های آزاد بین ژنوتیپ ها و بذور خودگشن شده 9 ژنوتیپ اولیه (جمعا 18 ژنوتیپ)، در سال دوم در دو آزمایش جداگانه (سمپاشی شده و سمپاشی نشده) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرارکاشته شدند و عملیات زراعی معمول صورت گرفت. سمپاشی یک هفته در میان در قطعه مربوط به تیمار سمپاشی با استفاده از حشره کش دی متوات به میزان 1 در هزار انجام شد. از اوایل مرداد تا اواخر مهر ماه هر دو هفته یک بار، نمونه برداری برای اندازه گیری تعداد تریپس و میزان آسیب در بوته انجام شد. نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ های خودگشن شده، ژنوتیپ قرمز آذرشهر دارای بیشترین تراکم آفت (24/22) و بالاترین میزان آسیب بود، ولی ژنوتیپ های خودگشن شده سفید قم وسفید ابرکوه دارای کمترین تراکم (به ترتیب 65/2 و 68/5) و حساسیت نسبت به جمعیت تریپس پیاز در مقایسه با سایر ژنوتیپ های مورد آزمایش بودند. بین ژنوتیپ های پلی کراس شده، ژنوتیپ های سفید قم و سفید کاشان کمترین تراکم آفت (به ترتیب 3/4 و 24/4) و میزان آسیب را داشتند و برعکس ژنوتیپ های قرمز آذر شهر و محلی طارم بیشترین تراکم (به ترتیب 66/20 و 84/19) و میزان آسیب آفت را دارا بودند. در مجموع عمل پلی کراس باعث کاهش معنی دار جمعیت تریپس و میزان آسیب تریپس در برابر ژنوتیپ های خودگشن شده گردید.