بررسی تاثیر برنامه مدون غذایی بر دریافت ویتامین A و آهن دانش آموزان

تغذیه از مهم ترین عوامل سلامتی و بیماری در کودکان و نوجوانان است. پژوهش حاضر به روش طرح آزمایشی به صورت پس آزمون با گروه کنترل، به منظور تعیین تاثیر برنامه مدون غذایی بر دریافت ویتامین A و آهن دانش آموزان صورت گرفته است.
نمونه ها 120 دانش آموز 15-11 ساله پسر و خانواده های آن ها می باشند که به صورت تصادفی از مدارس راهنمایی عجب شیر انتخاب و در دو گروه شاهد و آزمون قرار گرفتند. تاریخچه غذایی خانواده ها قبل از مداخله و میانگین مصرف مواد مغذی توسط دانش آموزان قبل و بعد از اجرای برنامه مدون غذایی به وسیله پرسش نامه یادداشت و یاد آمد 24 ساعته در سه روز متوالی ارزیابی شد. و با استفاده از جداول ترکیبات غذایی مواد مغزی آن ها محاسبه می شد و از نر افزار کوادر پرونچ که قابلیت انجام محاسبات را داراست کمک گرفته شد. به لحاظ مشخص شدن اثر مداخله بر میزان دریافت مواد مصرفی، متغیرهای مداخله گر در هر دو گروه از نظر سن، تحصیلات والدین، شغل، میزان درآمد، نوع واحد مسکونی و... همسان سازی شدند. برنامه مدون غذایی نیز با توجه به یافته های بررسی پیشینه غذایی، جزوه آموزش تغذیه ای در مورد نقش ویتامین A و آهن در رشد و سلامت بدن، منابع غذایی حاوی ویتامین A و آهن،... و ارائه هفت برنامه غذایی روزانه با توجه به طبقه اقتصادی اجتماعی خانواده ها (مجموعا 21 برنامه غذایی روزانه برای سه طبقه تعیین شده) برای گروه آزمون ارائه و به مدت یک ماه پیگیری شد و سپس مجددا پرسش نامه یادداشت و یاد آمد 24 ساعته در سه روز متوالی در دو گروه ارزیابی و نتایج مقایسه شد.
نتایج به دست آمده قبل از اجرای برنامه مدون غذایی نشان داد که رژیم غذایی دانش آموزان در مقایسه با میزان جیره مواد مغزی توصیه شده دارای کمبودهایی، به خصوص در مورد دریافت ویتامین A و آهن می باشد. مقایسه دریافت ویتامین A و آهن در گروه شاهد و آزمون بعد از به کارگیری طرح مدون تغذیه بیان گر وجود اختلاف معنی دار (0.001P<) بین دو گروه می باشد.
یافته های پژوهش حاکی از این است که تشویق خانواده ها به انتخاب و مصرف غذاهای غنی ولی ارزان از نظر منابع ویتامین A و آهن می تواند در پیش گیری از کمبود ویتامین A و آهن در دانش آموزان موثر باشد. بنابراین جهت پیش گیری از کمبود آن ها باید برنامه های مداخله ای غذایی با توجه به خصوصیات و وضعیت اجتماعی اقتصادی خانواده ها و منابع غذایی قابل دسترس محلی در جوامع مختلف طراحی، اجرا و در اختیار خانواده ها قرار گیرد.