سازه انگاری، رسانه و رفتار انتخاباتی در ایران

توسعه سیاسی، به مفهوم گسترش و تعمیق مشارکت آحاد مردم در سرنوشت واحدهای سیاسی، با وجود تنوع و تکثر شیوه های اجرایی آن، از اهداف مشترک تمامی دیدگاه های توسعه ای است. انتخابات به عنوان بارزترین شیوه و تجلی این مشارکت، همواره مورد اهتمام نظریه پردازان علوم اجتماعی و سیاسی و نیز به طریق اولی، سیاست ورزان بوده است. ازجمله پرسش هایی که برای هر دو گروه یاد شده، از اهمیت مضاعف برخوردار است، تبیین رفتار انتخاباتی مردم و گروه های اجتماعی است. در جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعه رفتار انتخاباتی، بویژه در دهه اخیر، به طور جدی در دستورکار پژوهشگران حوزه های ذی ربط قرار داشته است. در همین خصوص، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که مشارکت مردم در انتخابات، به عنوان یکی از شاخص های اصلی توسعه سیاسی، بر اساس چه معیارها و ملاک هایی صورت می گیرد و ایفای نقش رسانه ها در تعیین و یا جهت دهی به این ملاک ها چگونه است؟ مقاله حاضر بر آن است که ضمن مرور نظریه های اصلی مطرح در این حوزه موضوعی، یکی از نظریه ها را با تعدیل هایی برگرفته از فرانظریه «سازه انگاری»، به عنوان نظریه ای شایسته برای تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران پیشنهاد دهد. از آنجا که مفهوم «هویت»، جوهره فرانظریه سازه انگاری را شکل می دهد، و با عنایت به نقش برجسته رسانه ها در صورت بندی لایه های چهارگانه هویتی، نگارندگان برآنند که رابطه میان اقدامات هویت ساز رسانه، مالکیت رسانه و رفتار انتخاباتی را مورد تاکید قرار دهند.