میزان شیوع اکراتوکسین A در برنج فروشگاه های زنجیره ای شهر تهران در سال 1386

آلودگی برخی محصولات کشاورزی به مایکوتوکسین ها سلامت انسان و حیوان را با نگرانی جدی روبه رو کرده است. برنج، قوت غالب و یکی از منابع اصلی کربوهیدرات رژیم غذایی مردم ایران است. گزارش هایی مبنی بر آلودگی برنج به مایکوتوکسین هایی مانندآفلاتوکسین های 1B، 2B، سیترینین، داکسی نیوالنول، فومونیسین 1B و 2B، فوزارنون X، نیوالنول، اکراتوکسینA، استریگماتوسیستین و زیرالنون وجود دارد. این تحقیق از نظر وجود سم اکراتوکسین A (OTA) روی 100 نمونه برنج انجام شد که به طور تصادفی از تعدادی از فروشگاه های زنجیره ای شهر تهران در سال1386جمع آوری شد.
پس از استخراج OTA از نمونه های برنج با حلال استونیتریل-آب، مرحله تخلیص سم بر پایه ستون ایمونوافینیتی (Immunoaffinity Column) انجام گرفت. شناسایی و تعیین میزان انواع سموم با استفاده از دستگاه HPLC و آشکارساز فلورسانس انجام شد. حدود قابل تشخیص و تعیین مقدار روش به ترتیب 03/0 و 1/0 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم بود.
میزان شیوع OTA شناسایی شده در کلیه نمونه های برنج داخلی و وارداتی ≥LOD)) 69 %‎ بود. SD± میانگین و دامنه تغییرات OTA در کلیه نمونه های برنج داخلی و وارداتی به ترتیب به استثنای 3 نمونه، 72/5±37/1 و 79/46– 15/0 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم به دست آمد. میزان اکراتوکسین A در اکثر نمونه ها کمتر از حد مجاز تعیین شده توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بود. با توجه به یافت شدن OTA در برخی از نمونه های برنج در مقادیر بالاتر از حد مجاز و از طرفی مصرف همزمان سایر مواد غذایی آلوده به این مایکوتوکسین، ممکن است دریافت این سم در حدود بالاتر از میزان مصرف روزانه قابل تحمل مشروط Provisional Tolerable Daily Intake)) باشد که توسط کمیته مشترک تخصصی افزودنی مواد غذایی FAO/WHO تعیین شده است. به منظور کنترل آلودگی اقدامات پیشگیرانه از تولید سموم قارچی در مراحل قبل و بعد از برداشت (GAP، GHP، GSP، GMP، HACCP) به اشتراک گذاردن تجارب و اقدامات گروهی بخش های مرتبط تا حد زیاد الزامی است.