اوتانازیای فعال و منفعل

به‌ ناگزیر به بحث و تحلیل‌های مهم و مناقشه‌ برانگیزی در باب تمایز مشهور میان اوتانازیای فعال و منفعل می‌انجامد. اوتانازیا به دو قسم فعال[i] و منفعل[ii] تقسیم می‌شود و معمولا تحلیل و ارزیابی این تقسیم و تمایز با پاسخ‌گویی به این پرسش مهم و کلیدی همراه می‌شود که به‌لحاظ اخلاقی آیا کشتن از سر عمد و اختیار (قتل عمد) شنیع و شرم‌آورتر است از این‌که فردی را - که با مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کند - به حال خود رها کنیم تا بمیرد؟ و به‌بیان دیگر، به‌لحاظ اخلاقی، آیا کشتن (Killing) بدتر و غیر اخلاقی‌تر است از وانهادن برای مرگ (Letting to die). بسیاری با تکیه بر این استدلال که کشتن عمدی و از سر اختیار - که به‌لحاظ حقوقی، قتل به‌حساب می‌آید - به‌‌مراتب بدتر و غیراخلاقی‌تر است از وانهادن دیگری تا این‌که بمیرد، «اوتانازیای فعال» را غیراخلاقی و ناپسند دانسته و اوتانازیای منفعل را به این سبب که مستظهر به انگیزه‌های انسان‌دوستانه نیز هست، مجاز و اخلاقی دانسته‌اند، به‌بیان دیگر، بسیاری معتقدند، تمایز وتفاوت ادعایی میان اوتانازیای فعال و اوتانازیای منفعل در داوری اخلاقی نیز تاثیرگذار بوده و این‌ دو قسم به‌لحاظ اخلاقی نیز احکام متفاوتی خواهند داشت.در این نوع اوتانازیا، با اعمال شیوه‌های مستقیم(مثل تزریق عامدانه داروهای مرگبار و...) به زندگی بیماری که مشرف به موت است و ازدرد طاق نفرسایی رنج می‌برد، پایان داده می‌شود. (م.) در این نوع اوتانازیا، بیمار به حال خود رها می‌شود و پزشک معالج و همراهان بیمار با خودداری از معالجه بیمار و با عدم دخالت در روند طبیعی بیماری، زمینه را برای مرگ او و رهایی از درد و زجر جانکاه حاصل از بیماری، فراهم می‌آورند. اوتانازیای منفعل گاه با حذف تجهیزات و وسایل حمایت‌کننده زندگی و عدم استفاده از آنها (مثل خاموش کردن دستگاه‌های تنفسی، و یا متوقف‌کردن مراحل درمانی پزشکی مثل قطع داروها و...) همراه است. از دیگر تقسیمات اتانازیا می‌توان به اتانازیای داوطلبانه (voluntary euthanasia) و اتانازیای غیرداوطلبانه (non voluntary euthanasia)و اتانازیای اجباری (involuntary euthanasia) اشاره کرد. (م.)