شیوع بلع جسم خارجی مری و عوارض آن در بیماران بستری مراکز آموزشی درمانی امام و بوعلی ساری، یک بررسی 6 ساله

جسم خارجی مری یکی از علل مراجعه اورژانس ها می باشد. عوارض متعددی در اثر دیر تشخیص دادن، دستکاری غیر حرفه ای توسط خود بیمار یا دیر مراجعه کردن و فرو رفتن جسم خارجی در دیواره مری و ایجاد خونریزی، صدمه مخاطی، پارگی مری، پارگی آئورت و ایجاد فیستول آئورتوازوفاژیال و مرگ بیماران گزارش شده است.
این تحقیق از نوع توصیفی-مقطعی و به صورت سرشماری با مرور پرونده بود. متغیرهای مورد بررسی شامل سن، جنس، شغل بیمار، مدت زمان بلع جسم تا ورود بیمار به بیمارستان، نوع عامل خارجی، اقدامات قبلی انجام شده در سایر مراکز و قبل از حضور بیمار در این مرکز، شکایت اصلی و سایر شکایات، نوع اقدامات تشخیصی، اقدام منجر به تشخیص، اقدامات درمانی انجام شده، نتیجه اقدامات، عوارض احتمالی، نوع بیهوشی (در صورت استفاده از بیهوشی)، تعداد جسم خارجی در هر بیمار، دفعات ورود جسم خارجی، مدت اقامت و وضعیت هنگام ترخیص می باشند. آنالیز داده ها با نرم افزار SPSS و روش های آماری توصیفی انجام شد.
نتایج بررسی 181 پرونده نشان داد میانگین سن، مدت اقامت، و فاصله زمانی بلع جسم خارجی تا ورود به بیمارستان به ترتیب22±40 سال، 6/1±8/1 روز و 20 16ساعت بود. بیشترین بیماری همزمان اختلالات روانی در 5 نفر (4/29%) بود. بیشترین جسم خارجی بلعیده شده 119 مورد (8/65%) استخوان و سپس مواد غذایی 27 مورد (9/14%) می باشد. فراوانی تعداد جسم بلعیده شده در 156 بیمار (2/86%) یک جسم و فقط در 4 نفر(2/2%) به تعداد 2 عدد بود. مهم ترین شکایت اصلی بیماران احساس جسم خارجی در 66 نفر (5/36%) اظهار شده است. مهم ترین اقدام منجر به تشخیص از وفاگوسکوپی بوده که برای 84 بیمار (4/46%) انجام شده است. نتایج نشان داد مهم ترین عارضه ناشی از جسم خارجی زخم دیواره مری فوقانی بوده و در 6 بیمار (3/3%) مشاهده شده که با درمان دارویی بهبود یافته اند.
با توجه به اینکه اغلب بیماران با تاخیر مراجعه کرده اند، بنابراین توجه به علایم بالینی اولیه و اخذ شرح حال به منظور بررسی دقیق دارای اهمیت فراوانی می باشد. در صورت احراز ورود جسم خارجی بررسی از نظر تعدد اجسام مورد توجه قرار می گیرد. بلع جسم خارجی در کودکان همچنان از شیوع بالایی برخوردار است، آموزش نکات پیشگیری از ورود جسم خارجی در کودکان به خانواده ها توصیه می گردد. جسم خارجی مری ناشی از عادت خوردن ماهی شیوع بالایی نداشت.