رسم المصحف؛ ویژگی ها و دیدگاه ها

پیامبر اعظم همزمان و موازی با اقراء و قرائت قرآن بر مردم، نسبت به نگارش و جمع و تدوین قرآن در مجموعه ای مدون و منظم به نام «مصحف» اهتمام فراوانی داشتند. از این رو، معلمان و مقریان قرآن صورت نوشتاری قرآن را همراه صورت قرائی(شفاهی) آن روایت می کرده اند. بدین ترتیب، یکی از دانش های علوم قرآنی با عنوان علم «رسم المصحف» که آیین نگارش و آداب کتابت قرآن را بررسی و تحلیل می کند، شکل گرفت. علت تفاوت رسم الخط برخی کلمات قرآن با مرسوم القرائه آن، و جواز تغییر و تبدیل رسم الخط با هدف آسان سازی آموزش و ترویج قرآن، از سده های نخستین اسلامی یکی از مهم ترین موضوعات و مسائل علم «رسم المصحف» بوده است. این نوشتار با بررسی دیدگاه های مختلف درباره رسم المصحف، بر آن است روایات و دیدگاه هایی که تفاوت های موجود در رسم الخط قرآن را ناشی از خطای کاتبان وحی یا ناقص و ابتدائی بودن خط عربی می پندارند، تبیین و تحلیل کند و نادرستی آن را نشان دهد.