بررسی رابطه بین قیمت های تولیدکننده و مصرف کننده (مطالعه موردی بخشی از محصولات لبنی در ایران)

تجزیه و تحلیل رابطه قیمت در طول زنجیره تولید از تولیدکننده به مصرف کننده، ابزاری رایج برای اندازه گیری درجه کارآیی و رقابت پذیر بودن بازارهای مختلف در دهه اخیر بوده است. در این مقاله، روابط قیمت و چگونگی انتقال قیمت بین دو سطح تولیدکننده و مصرف کننده برای محصول پنیر در ایران بررسی شده است. داده های مورد استفاده شامل شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف کننده محصول پنیر است که به صورت ماهانه دوره زمانی 91 ماهه از فروردین سال 1380 تا مهر 1387 را پوشش می دهد. از شیوه هم انباشتگی یوهانسن – یوسلیوس و رابطه علیت گرنجری برای آزمون وجود رابطه بین دو شاخص و تعیین جهت علیت استفاده شده است. تجزیه و تحلیل رفتار انتقال قیمت بر مبنای روش سنتی هاک و بکارگیری مدل ECM ون کرامون تابادل – لوی Von Cramon Taubadel-Loy1998)) است. نتایج نشان داد که جهت علیت از قیمت های مصرف کننده به قیمت های تولیدکننده در هر دو دوره کوتاه مدت و بلندمدت وجود دارد. نتایج، فرضیه انتقال نامتقارن قیمت را بین قیمت های تولیدکننده و مصرف کننده رد می کند. با توجه به نقش تعیین کننده مصرف کننده در تعییین قیمت، مطالعات بیشتر در زمینه مسائل رفاهی و مقایسه هزینه ها و منافع ناشی از اتخاذ سیاست های مختلف دولت در این بازار مورد نیاز است.