اثر شوری بر جوانه زنی و انباشت یون ها در توده های اسپرس زراعی

اسپرس یکی از گونه های مهم علوفه ای زراعی و مرتعی می باشد که به دامنه وسیعی از مناطق اقلیمی ایران سازگار است. از آنجایی که مرحله جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه نقش اساسی در استقرار و عملکرد نهایی دارد، تحمل گیاه به تنش شوری در این مرحله از اهمیت خاصی برخوردار است. این آزمایش به منظور بررسی اثر تنش شوری بر جوانه زنی، خصوصیات گیاهچه ای و تجمع عناصر سدیم و پتاسیم و نیز ارزیابی میزان تحمل توده های اسپرس اجرا گردید. سطوح شوری شامل غلظت های صفر(شاهد)، 50، 100،200 و 300 میلی مولار نمک کلرید سدیم بود که بر روی 10 توده اسپرس اعمال گردید. نتایج نشان داد که غلظت 300 میلی مولار نمک مانع جوانه زنی بذرهای همه توده ها گردید در حالی که در غلظت 200 میلی مولار حدود 50 درصد بذرها جوانه زدند. بنابراین با افزایش غلظت شوری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد بقاء گیاهچه، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، درصد پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاهچه به طور معنی داری کاهش یافت؛ ولی تعداد روز تا پایان جوانه زنی، درصد پتاسیم و نسبت طول اندام هوایی به ریشه (ضریب آلومتری) افزایش نشان داد. بدین ترتیب بین توده های مورد مطالعه تنوع زیادی از نظر میزان تحمل به شوری وجود داشت، به طوری که در مجموع توده انتخابی از خوانسار بیشترین تحمل را نشان داد. نتایج تجزیه خوشه ایبراساس خصوصیات اندازه گیری شده تحت شرایط شوری، توده ها را به سه گروه مجزا تفکیک کرد، به طوری که نحوه گروه بندی با میزان تحمل آنها به تنش در هرگروه مطابقت بالایی داشت. در مجموع، نتایج حاکیت از آن داشت که اسپرس تحمل بالایی به تنش شوری در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه داشت و بین توده ها نیز تنوع ژنتیکی کافی از نظر این صفت وجود داشت که می تواند مبنای گزینش نمونه های متحمل قرار گیرد.