مطالعات کانی شناسی و ژئوشیمیایی عناصر خاکی کمیاب (REE) در نهشته بوکسیتی پرمو - تریاس شمال خاوری بوکان، شمال باختری ایران

نهشته بوکسیتی پرمو- تریاس شمال خاوری بوکان، به شکل چینه سان در مرز بین سازندهای روته و الیکا گسترش و تکامل یافته و شامل 4 واحد سنگی مجزاء ست. این نهشته تحت تاثیر فرایندهای زمین ساختی و ریخت شناسی قرار گرفته است. بررسی های کانی شناسی و ژئوشیمیایی نشان می دهند که در طی فرایندهای هوازدگی، دو ساز و کار آهن زدایی و آهن زایی نقش بارزی در تشکیل کانی های دیاسپور، بوهمیت، هماتیت، گوتیت، کائولینیت، پیروفیلیت، کلینوکلر، ایلیت، مونت موریلونیت، آناتاز، روتیل، آلبیت، سانیدین، کوارتز، و کلسیت در این نهشته ایفا کرده اند. با توجه به شواهد صحرایی و یافته های کانی شناسی و ژئوشیمیایی، بازالتها (که هنوز بقایایی از آنها در طول برخوردگاه این نهشته با سنگ بستر کربناته موجود است) سنگ مادر این نهشته هستند. الگوی توزیع REE (هنجار شده به کندریت و سنگ مادر بازالتی) همراه با تغییرات ناهنجاری های Eu و Ce و (La/Yb)N، تفکیک HREEها را طی فرایندهای بوکسیتی شدن نشان می دهند. ملاحظات ژئوشیمیایی بیشتر نشان می دهند که تمرکزهای LREEها با کانی های هماتیت، گوتیت، اکسیدهای منگنز، Cerianite و فسفاتهای ثانویه (Rhabdophane، Vitusite، Gorceixite و Monazite)، و تمرکز HREEها با کانی های رسی، روتیل، آناتاز، زیرکن، Euxenite و Fergusonite رخ داده اند. تلفیق نتایج حاصل از بررسی های کانی-شناسی و ژئوشیمیایی پیشنهاد می کنند که علاوه بر فاکتورهایی چون تغییرات pH آبگونهای عامل هوازدگی، پتانسیل یونی، ترکیب شیمیایی سنگ مادر و تثبیت در کانی های مقاوم، فرایندهای جذب سطحی نیز نقش مهمی در غنی شدگی REEها طی لاتریتی شدن متوسط تا شدید در گستره مورد مطالعه ایفا کرده اند.