در جست و جوی منشاء دین

میرچا الیاده در این مقاله به بررسی دورانی می پردازد که در آن محققان در پی کشف صورت اولیه باورهای دینی بشر، به خلق آثار و نظریات گوناگون پرداختند. این کوشش ها که از دوره رنسانس آغاز شد، به نوعی ناشی از تمایل به جبران خلائی بود که پس از پایان قرون وسطی در حیطه معنویات بشری به وجود آمد. او همچنین درباره جنبش های شبه دینی ای بحث می کند که در قرن نوزدهم و بیستم برای تامین نیاز معنوی بشر در دوران مدرن به وجود آمدند. نویسنده در ضمن این بررسی، روند شکل گیری رشته تاریخ ادیان را نیز مد نظر قرار می دهد و به شرح نقش دانشمندان این رشته در قبال موضوع «دین نخستین بشر» می پردازد. هرچند الیاده به نقد تجربه گرایی یا نسبیت گرایی برخی مکاتب تاریخ گرا و جامعه شناسانه روز می پردازد، اما معتقد است یک پرسش درست می تواند حیاتی تازه به علم تاریخ ادیان ببخشد.