تاثیر ماساژ پاها بر وضعیت خواب بیماران تحت درمان با همودیالیز

شیوع اختلالات خواب در بین بیماران تحت درمان با همودیالیز سبب گردیده که اکثر این افراد ناچار به استفاده از داروهای خواب آور باشند و با وجود این نتایج مطلوب و مورد انتظار حاصل نمی گردد. درمانهای مکمل از جمله ماساژ، روشی غیر تهاجمی و بدون هزینه است که اثرات آرام بخش آن در درمان بسیاری از اختلالات ثابت گردیده است. هدف از این پژوهش تعیین تاثیر ماساژ پاها بر وضعیت خواب بیماران تحت درمان با همودیالیز است.
این مطالعه نیمه تجربی و از نوع کارآزمایی بالینی است که در آن وضعیت خواب نمونه هایی که ویژگی واحدهای پژوهش را داشتند در شبهای قبل و بعد از انجام ماساژ مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در بخشهای دیالیز بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1384 انجام گردید. نمونه گیری به صورت مبتنی بر هدف بود و سؤالات قبل از شروع مداخله و در پایان هفته اول، دوم، سوم و چهارم پس از شروع مداخله از بیماران پرسیده شد. مداخله به صورت ماساژ استروک پاها به مدت 10 دقیقه در زمان انجام همودیالیز، سه بار در هفته و در طول چهار هفته متوالی انجام گردید. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از آزمون آماری Q کوکران صورت گرفت.
یافته ها نشان داد که مدت زمانی که طول می کشد تا فرد به خواب برود یا پس از بیدار شدن از خواب، مجددا بخوابد، در شبهای پس از مداخله به طور معنی داری کاهش می یابد (001/0 P <) و با استفاده از آزمون آماری فریدمن مشخص گردید مدت خواب شبانه افزایش یافته و به طور کلی وضعیت خواب بیمار با تکرار مداخله در هر هفته نسبت به هفته قبل بهبود یافته است (001/0P <). اما ماساژ بر دفعات بیدار شدن از خواب در طول شب تاثیر معنی داری نداشته است(05/0 P <).
با وجود اختلالات بسیار زیاد خواب در بین بیماران تحت درمان با همودیالیز می توان با استفاده از روش های کم هزینه و بی خطر مثل ماساژ پاها که آموزش آن به خانواده ها نیز بسیار ساده و ممکن می باشد، سبب بهبود وضعیت خواب در این بیماران گردید و موجبات راحتی و آرامش آنها را فراهم نمود.