کنترل تورم خاک در زیر پوشش کانالها با استفاده از سیکل های تر و خشک شدن

خاکهای متورم شونده خاکهایی هستند که به سبب جذب آب، ازدیاد حجم یافته و اصطلاحا متورم می شوند، فشار ناشی از تورم این خاکها می تواند موجب خرابی ساختمانهای سبک، نظیر پوشش کانالهای آبیاری، کف سازه ها و غیره گردد. طبق پژوهش های انجام شده این پدیده بعنوان یکی از مهمترین عوامل تخریب پوشش بتنی کانالهای آبیاری در ایران و سایر کشورهای جهان گزارش شده است. عامل اصلی این خرابی ها، تغییر رطوبت خاک بستر و در نتیجه تغییرات حجمی حاصل از آن است. در تحقیق حاضر اثر سیکل های مختلف تر و خشک شدن بر پتانسیل تورمی خاکهای رسی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور سه نمونه خاک رسی از سه نقطه مختلف واقع در شمال، جنوب و مرکز ایران تهیه شد. کلیه نمونه ها برای تعیین مشخصات عمومی مورد آزمایش های شناسایی، نظیر دانه بندی، حدود آتربرگ، تعیین وزن مخصوص و تراکم قرار گرفته و آزمایش های تورم بوسیله دستگاه اودومتر در پنج سیکل تر و خشک شدن بر روی آنها انجام گردید. در هر سیکل آزمایش برخی از نمونه ها تا رطوبت بیشترازحد انقباض، برخی تا کمترازحد انقباض و برخی تا حد انقباض خشک گردیدند. نتایج حاصل از آزمایشهای تورم نشان داد که پتانسیل تورم در اثر سیکل های مختلف تر و خشک شدن برای تمامی نمونه هایی که تا رطوبت بیشتر ازحد انقباض، حد انقباض و کمترازحد انقباض خشک شده اند، به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. در کلیه نمونه ها مقدار تورم تقریبا بعد از 3 یا 4 سیکل ثابت می ماند و در اکثر موارد بیشترین کاهش مقدار تورم در سیکل دوم یا سوم مشاهده می شود. با توجه به نتایج این تحقیق می توان برای کنترل اثرات منفی تورم خاک قبل از اجرای پوشش کانال آن را درچند نوبت آب اندازی نموده و پتانسیل تورم خاک بستر را بمیزان قابل توجهی کاهش داد واز اثرات مخرب بعدی پدیده تورم جلوگیری نمود.