رابطه بین گنجایش تبادل کاتیونی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در خاکهای گیلان

اندازه گیری گنجایش تبادل کاتیونی خاکها، CEC، که از خواص شیمیایی مهم تاثیرگذار بر سایر خواص فیزیکی، هیدرولیکی، حاصلخیزی و بیولوژیکی خاک می باشد، با وجود ضروری بودن، بسیار پرهزینه و وقت گیر است. استفاده از برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی که با سهولت و هزینه کمتر اندازه گیری می شوند، می تواند در پیش بینی گنجایش تبادل کاتیونی موثر باشد. هدف از این تحقیق ایجاد یک تابع انتقالی مناسب برای برآورد گنجایش تبادل کاتیونی خاکهای استان گیلان با استفاده از توزیع اندازه ذرات، درصد کربن آلی و pH می باشد. برای این تحقیق از 1676 داده مربوط به خاکهای استان گیلان از بانک اطلاعات آزمایشگاه شیمی خاک موسسه تحقیقات برنج کشور استفاده گردید. 1260 داده به عنوان داده های آموزشی (برای ایجاد مدل) و 416 داده به عنوان داده های آزمونی (برای ارزیابی اعتبار تابع) مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از روش رگرسیون چندگانه، متغیرها به روش گام به گام پیشرو گزینش و وارد مدل شدند. مدل ایجاد شده (pH 453/1 - 5/0OC 863/7 + Clay 32/0 + 524/15 = CEC) با بقیه مدلهای منتشر شده در منابع مقایسه و با توجه به بالاتر بودن ضریب تبیین تعدیل شده (R2adj) و کمتر بودن مقادیر آماره های ME و RMSE، به عنوان مدل برتر انتخاب شد. نتایج نشان داد که متغیرهای رس، کربن آلی و pH، 8/42 درصد از تغییرات CEC را توجیه می نمایند و در این میان با توجه به ضریب ß نقش رس بیشتر از بقیه متغیرها است.