شکل های شیمیایی روی باقی مانده ناشی از کاربرد کود سولفات روی در تعدادی از خاکهای مازندران

به منظور بررسی شکلهای مختلف شیمیایی روی (Zn) باقیمانده ناشی از کاربرد کود سولفات روی، 40 نمونه خاک از عمق 30 -0 سانتی متری از اراضی شرق مازندران تهیه و از بین آنها تعداد 20 نمونه خاک که از نظر خصوصیات فیزیکو شیمیائی، بخصوص از نظر روی و فسفر قابل استفاده متفاوت بوده اند، انتخاب گردید. دریک آزمایش، اثر روی برشکل های مختلف شیمیایی به صورت فاکتوریل(2×20) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار شامل دو سطح روی (0 و10 میکروگرم در گرم به صورت ZnSO4.7H2O) و در 20 خاک مورد بررسی قرار گرفت. برای جداسازی شکل های مختلف شیمیایی روی در بخش های تبادلی، جذب سطحی شده، آلی، کربناتی و سولفید یا تتمه به ترتیب از عصاره گیرهای 0.5M KNO3، XH2O، 0.5M NaOH، 0.05M Na2EDTA و 4M HNO3 استفاده شد. غلظت روی با استفاده از دستگاه جذب اتمی و ICP-AES اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که غلظت روی عصاره گیری شده با عصاره گیر KNO3 (تبادلی)، بسیار ناچیز بود. مقدار روی کل خاک (روی بومی) از 3/49 تا 84 میکروگرم در گرم خاک (با میانگین4/63 میکروگرم در گرم) متغیر بود. شکلهای مختلف شیمیایی روی بومی در خاک های مورد مطالعه به ترتیب زیر تعیین گردید: تبادلی> جذبی> آلی > کربناتی >>>تتمه بخش عمده روی کاربردی به شکلهای شیمیائی تتمه و کربناتی تبدیل گردیده به نحوی که 4/40 و 9/30 درصد از روی کاربردی به ترتیب وارد بخش تتمه و کربناتی گردید. مقدار تبدیل روی اضافه شده به شکلهای شیمیائی در خاک های مختلف در سطح 10 میکروگرم روی در گرم خاک به صورت زیر بوده است: تبادلی > جذبی >آلی >کربناتی > تتمه