تاثیر دو گونه از قارچهای میکوریز آربوسکولار در کاهش سمیت کادمیوم در گیاه گوجه فرنگی با سطوح مختلف فسفر

استفاده از آب فاضلابها، برخی کودهای شیمیایی و حشره کشها در اراضی کشاورزی در سالیان اخیر سبب مشکلاتی مبنی بر تجمع فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی شده است. امروزه برای حل این معضل از روش های بیولوژیک استفاده می شود.به همین دلیل در یک آزمایش گلخانه ای گیاه گوجه فرنگی رقم سلطان با سه عامل، سطوح فسفر شامل (40،20،0 میلیگرم فسفر در لیتر)، سطوح کادمیوم شامل (02/0، 1،5 میلیگرم در لیتر) و تلقیح با قارچهای میکوریزی شامل (گلوموس اتونیکاتوم و گلوموس ورسی فرم) و همچنین بدون تلقیح قارچهای میکوریز بعنوان گیاه شاهد داخل ماسه استریل و طرح آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه آماری نشان داد که اثر اصلی فسفر به طور معنی دار سبب افزایش درصد کلنیزاسیون ریشه به قارچهای میکوریز و سبب کاهش غلظت کادمیوم بخش ریشه، بخش هوایی و میوه گیاه شد. افزایش کادمیوم درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه به قارچهای میکوریز را به طور معنی دار کاهش داده و غلظت کادمیوم بخش میوه، ریشه و بخش هوایی گیاه را نیز در سطح احتمال یک درصد افزایش پیدا کرد. اثر اصلی قارچ نه تنها اثر معنی داری مثبت روی درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه به قارچهای میکوریز و غلظت کادمیوم بخش ریشه داشته بلکه اثر معنی دار منفی نیز روی غلظت کادمیوم میوه و بخش هوایی گیاه در سطح احتمال یک درصد داشت. اثرات متقابل قارچ × کادمیوم بر روی درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه به قارچهای میکوریز، غلظت کادمیوم بخش میوه و بخش هوایی گیاه معنی دار شد (01/0> P). اثرات متقابل قارچ × فسفر هم در سطح احتمال یک درصد بر روی درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه به قارچهای میکوریز معنی دار به دست آمد. اثرات متقابل کادمیوم × فسفر هم در سطح احتمال یک درصد بر روی غلظت کادمیوم بخش میوه و غلظت کادمیوم بخش هوایی گیاه معنی دار شد. بررسی روابط همبستگی بین پارامترهای مورد اندازه گیری نشان داد که درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه به قارچهای میکوریز همبستگی منفی و معنی دار با غلظت کادمیوم بخش میوه و بخش هوایی گیاه داشت (05/0>P). همچنین همبستگی مثبت بین غلظت کادمیوم میوه با غلظت کادمیوم بخش هوایی و ریشه گیاه در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد. غلظت کادمیوم ریشه گیاه نیز همبستگی مثبت با غلظت کادمیوم بخش هوایی گیاه داشت (01/0>P). با توجه به نتایج حاصل می توان با تلقیح قارچهای میکوریز در مکانهای آلوده به عناصر سنگین سمیت این عناصر را در گیاهان کاهش داد. همچنین می توان سطح دوم فسفر را که 20 کیلوگرم فسفر در هکتار کمتر از مقدار توصیه شده برای کشت گوجه فرنگی می باشد،بدون اختلال در کیفیت میوه و فعالیت قارچهای میکوریز در خاکهای زراعی بعد از آزمایش در مزرعه و گرفتن نتیجه مشابه توصیه نمود.