انعکاس مفاهیم نماز در قالیچه های محرابی صفویه و قاجاریه

نماز پاک ترین تسبیح آفرینش و نشانه پرستش و طاعت معبود است. حالتی از تواضع و خضوع و تسلیم که وجود آدمی را جز به ایستادن در برابر پروردگار خویش آرام نمی سازد. نماز ستون دین است و برگزاری هرچه باشکوه تر این مراسم الهی از دغدغه های فرد مسلمان است. پاک و مباه بودن مکان نماز و دور بودن از هر گونه ظواهر دنیوی و چهره های انسانی در سجده گاه مسلمین، زمینه ای مناسب برای هنرمندان و بافندگان هنر قالی ایرانی محیا نموده است تا جلوه ای زیبا از ارتباط معنوی بنده با پروردگار خویش را در قالی هایی به نام «سجاده ای» بروز نمایند. این دسته از قالی های ایرانی، علاوه بر نقش محراب برگرفته از محراب مساجد، دارای نقوشی چون قندیل، سرو، سرستون و گل و بوته بوده که در مواردی با عبارات مذهبی و آیات قرآنی و خطوط کوفی، نسخ و ثلث تزیین شده که هر کدام به نوعی انعکاسی از مفاهیم و تفاسیر دینی و مذهبی در خصوص نماز هستند.
در این مقاله سعی بر آن است تا با اشاره بر جایگاه و مرتبه نماز در دین اسلام، مفاهیم به کار رفته در قالی های ایرانی و ارتباط آن ها با جایگاه ارزشمند نماز مورد بررسی قرار گیرد.
اهداف مقاله:1- آشنایی با مفاهیم و معانی عرفانی عبارات و نقوش قالی-های سجاده ای صفویه و قاجاریه2- بررسی مضامین دینی، عرفانی و فلسفی به کار رفته در قالی های سجاده ای صفویه و قاجاریهسئوالات: 1- مضامین دینی به کار رفته در طراحی نقوش قالی های سجاده ای دوران مورد بحث کدام است؟
2- چه ارتباطی میان نقوش و عبارات نقش شده در قالی های سجاده ای با مفاهیم و معانی عرفانی و فلسفی نماز وجود دارد؟
3- آیا به جز طرح سجاده ای محرابی، نقوش و طرح های دیگری مرتبط با نماز و مضامین مذهبی در قالی های ایرانی دوران صفویه و قاجاریه دیده می شود؟