مدل سازی انتقال آلاینده نیترات آب های زیرزمینی در محدوده چاه های آب شرب همدان

دشت همدان- بهار تحت تاثیر عوامل آلاینده ای نظیر فاضلاب شهرهای همدان و بهار، کشتارگاه صنعتی دام همدان، مرغداری ها و دامداری ها و کشاورزی سنگین قرار دارد. عدم توجه کافی به آلودگی آب زیرزمینی در سال های گذشته منجر به تشدید پدیده آلودگی در آبخوان دشت همدان- بهار شده است. به منظور تامین داده های مورد نیاز در شبیه سازی انتقال آلودگی آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی از 23 منبع آب زیرزمینی در دو نوبت نمونه برداری شده است. با سنجش شیمیایی نمونه ها، غلظت کاتیون ها و آنیون های اصلی نظیر کلسیم، منیزیم، سدیم، نیترات، بی کربنات، کلر و سولفات مشخص شده است. شبیه سازی هیدرولیک جریان و انتقال آلودگی در آب های زیرزمینی دشت با استفاده از کدهای MODFLOW و MT3D به منظور تعیین منشا آلاینده ها انجام شده است. با توجه به نتایج حاصله، منابع آلاینده فوق الذکر، تاثیر به سزایی در آلودگی آب های زیر زمینی به ویژه در نیترات دارند. بیشترین آلودگی نیتراته در حوالی روستای یکن آباد وجود دارد که حاصل انتقال نیترات کود های شیمیایی به آب زیرزمینی است. ضخامت کم آبرفت و وجود رسوبات ریز دانه(سیلت و رس) از عوامل مهم افزایش شدید غلضت نیترات آب زیرزمینی در این محل و مناطقی مانند کشتارگاه صنعتی می باشد. ایجاد حریم کیفی و ضخامت زیاد آبرفت در حوالی چاه های آب شرب شهر همدان منجر به کاهش آلودگی در این ناحیه شده است. همچنین بر خلاف عوامل آلاینده، بند سوم بهار تاثیر به سزایی در بهبود کیفیت آب زیر زمینی در محدوده بند و تا حدودی در ناحیه قرق بهار داشته است.