اشاره: دورکاوی و کیفیت محیطی شهر

زمانی انسان وسعت زمین را محدود به منطقه دید خودش می‏ دانسته و در هر جا به دنیا آمده و در هر غار یا بیقوله ‏ای که می‏ زیسته تمام عمر خود را در همان جا می‏ گذارنده است و شاید صدها هزار سال دانش او درباره جهان پیرامونش از همین تجاوز نکرده است. تا اینکه با رشد نیروی فکری و به کارگیری دست خود در شکل دادن به سنگ و پی بردن به راه ‏هایی برای جمع آوری آذوقه و شکار حیوانات و بالاخره با اهلی کردن بعضی از آن‏ها توانسته از محل سکونت خود دور شده با جاها و محیط‏ های دیگر و دورتر آشنایی پیدا کند و زمین را در ابعاد وسیع‏ تری بشناسد. بالاخره کار او به جایی رسیده است که با ستارگان آسمان آشنا شده و حتی زمین را گرد تشخیص داده و به فکر اندازه گرفتن آن بیافتد، اما از نظر ما مهم این مسئله ‏است که ظاهرا از همان روزهای اول انسانیت آنچه را که درباه زمین می ‏دانسته احتمالا برای اینکه فراموش نکند یا اینکه اطلاعات درباره زمین را به فرزندان خود منتقل سازد، روی در و دیوارمحل سکونت خود که بدنه غارها و سکونت گاه های او بوده به صورت‏ های مختلف خطوط و نقوشی پایدار ساخته است. چنین بوده که به زعم نظریه پردازان تاریخ، فرهنگ انسانی نطفه دو دانش مهم امروزی به دست بشر اولی بسته شده که یکی کسب اطلاع درباره سطح زمین یعنی جغرافیا و دیگری ثبت اطلاع درباره زمین به صورت خطوط و تصاویر و به عبارتی دیگر نقشه که کارتوگرافی باشد و این دو دانش بشری از بدو پیدایش آنچنان پیوستگی با هم پیدا کرده ‏اند که در واقع لازم و ملزوم یکدیگر شناخته شده و به موازات همدیگر رشد کرده به مرحله امروز رسیده‏ اند، آن هم با آن چنان پیوستگی که وجود یکی بدون دیگری قابل تصور نیست(2). در سیر تحول اتوماسیون جایگاه واقعی از تولید نقشه به ایجاد پایگاه ‏های داده ‏ای مکانی، سرآغازی بسیار جذاب و ارزشمند داشت و حضور موثر کارتوگراف را در کلیه مراحل مطالعه، برنامه‏ ریزی، تهیه طرح های عملیاتی، اجرا و ارزیابی فراهم ساخت. نقش اصلی اتوماسیون در ایجاد پایگاه داده ‏ای مکانی است که در پاسخ انواع نیاز علوم و فنون کاربردی زمین و ساختارسازی می‏باشد. تولید نقشه یکی از ده ها امکان یک پایگاه داده ‏ای مکانی است. اینترنت ابزار بسیار با اهمیتی است که طی چند سال اخیر در دریافت و انتشار اطلاعات نقش گسترده‏ ای را به عهده داشته است. شبکه ارتباطی جهانی ارایه و انتشار بیشترین خبرهای تازه داده‏ های جغرافیایی را انجام می ‏دهد. در این فرآیند نقشه جایگاه اساسی را دارد و دارای عملکردی چند منظوره است. نقشه‏ ها می‏ توانند نقش تاریخی خود را در مهیا نمودن اطلاعات برای طرح ‏های جغرافیایی و شرایط آنها دارا باشند.