وراثت هسته ای و سیتو پلاسمی تحمل به شوری در گندم نان بر اساس محتوای یونی و عملکرد بیولوژیک

با وجود این که تنوع بین واریته ای برای تحمل به شوری در گندم نان گزارش شده است اما، اطلاعات کمی در خصوص کنترل ژنتیکی محتوای یونی و عملکرد بیولوژیک در شرایط شوری وجود دارد. به منظور بررسی نحوه توارث محتوای یونی در مرحله گیاهچه ای و عملکرد بیولوژیکی و شاخص تحمل به تنش در مرحله رسیدگی دو رقم مقاوم، دو رقم نیمه مقاوم و دو رقم حسساس گندم های ایرانی و خارجی به صورت یک طرح تلاقی های دای آلل کامل با هم تلاقی داده شدند. برخی نتاج نسل دوم نیز برای مطالعه آثار معکوس خصوصی تولید شدند. والدین و نتاج آنها تحت دو شرایط شور (هدایت الکتریکی، 5/22 دسی زیمنس بر متر) و غیر شور (شاهد) در محیط سنگریزه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که برای صفات Na+، K+ و نسبت K+/ Na+ و عملکرد بیولوژیک در شرایط غیر شور اثر غالبیت ژن، و برای عملکرد بیولوژیک K+ و شاخص تحمل به تنش در شرایط شور هر دو اثر غالبیت و افزایشی نقش دارند. آثار معکوس عمومی و خصوصی معنی داری برای تمامی صفات در نسل اول مشاهده شد به جز برای عملکرد بیولوژیک در شرایط شور. این آثار به ترتیب مبین نقش عوامل سیتوپلاسمی و اثر متقابل عوامل سیتوپلاسمی با ژن های هسته ای در واکنش به شوری ارقام بودند. گندم روشن که متحمل ترین رقم بود، بهترین ترکیب شونده برای صفات نیز بود و بعد از آن کارچیا این خصوصیات را داشت. نتایج آثار مادری در نسل های اول و دوم نشان داد که رقم روشن وقتی به عنوان والد ماده به کار رفت تحمل زیادتری نسبت به شوری نشان داد. برخی تلاقی ها در گروه های متحمل * حساس، متحمل * متحمل و نیمه متحمل * حساس بر اساس میانگین صفت ها، قابلیت ترکیب پذیری خصوصی و هتروزیس برای تهیه نسل های در حال تفکیک و انتخاب در آنها به منظور بهبود تحمل به شوری مناسب تشخیص داده شدند.