قصاید مدحی خاقانی

مدح و ستایش یکی از درونمایه های مهم ادبیات فارسی است که از قدیمترین ایام تا روزگار معاصر به شکلهای مختلف در شعر شاعران و آثار ادیبان جلوه یافته است. این نوع ادبی در مسیر تکاملی خود دوره های متفاوتی را پشت سر گذاشته است؛ گاه مدح و ستایش با زبان ومعیارهای کاملا«روشن و واقعی صورت گرفته و گاه بتدریج با زبانی پیچیده و با معیارهایی خاص مورد توجه واقع شده است. خاقانی، که بزرگترین قصیده سرای قرن ششم هجری است در شصت قصیده به ستایش صاحبان قدرت یا خرد پرداخته و با معیارهای خاص خود آنها را به دلیل فضایل واقعی و یا با هدف ترغیب به آراستگی به فضایل و دوری از رذایل ستایش کرده است. این مقاله، که به شیوه سندکاوی اطلاعات خود را فراهم، و به شیوه توصیفی، تحلیلی و توضیحی آنها را ارائه کرده در صدد است با ارائه توضیحاتی در مورد دشواری های شعر خاقانی به تفسیر و تبیین قصاید مدحی وی بپردازد.از یافته های مهم این پژوهش می توان به عمق اندیشه های خاقانی، احاطه و آگاهی او بر مسائل قرآنی، حدیث، فلسفه،کلام، عرفان، آیین مسیح، طب، نجوم، سعی در دشوارگویی، ایجاد شبکه های معنایی زبانی و زیباشناختی بین تمام عناصر شعر، انتخاب ممدوحانی که شایستگی ستایش داشته اند و به طور کلی، بازتاب تمام فرهنگ شروان عصر خاقانی در اشعار او اشاره کرد.