تغییرات جمعیت شته های کلزا، زیست شناسی گونه شته خردل Lipaphis erysimi Kalt. و کارآیی دشمنان طبیعی آن در مزارع کلزای خوزستان

با انجام نمونه برداری مزرعه ای طی سال های 1381 تا 1383 گونه های مختلف شته در مزارع کلزای استان خوزستان شناسایی و گونه غالب آن تعیین شد. بر اساس داده های جمع آوری شده تغییرات جمعیت شته های کلزا و دشمنان طبیعی آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بیولوژی گونه شته غالب در شرایط کنترل شده بررسی گردید. میانگین نمونه برداری ها طی دو سال زراعی نشان داد که شته های خردل Lipaphis erysimi (Kalt.)، مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) و سبز هلو Myzus persicae (Sulzer.) به ترتیب با 71/66، 99/24 و 29/8 درصد شته های فعال در مزارع کلزای خوزستان را تشکیل می دهند. شاخص آلودگی به شته خردل در بهمن ماه حداقل (6/28- 5/10) و در اسفند ماه با ایجاد شرایط مناسب محیطی (میانگین دما C?6/17- 17 و رطوبت نسبی 50%) شاخص آلودگی 1072-224 در اواسط اسفند تا نیمه اول فروردین، طی دو سال زراعی رسید. شاخص آلودگی طی سال زراعی 83-82 بیشتر از سال زراعی 82-81 بود. شته خردل در شرایط کنترل شده در مدت 12/1±65/7 روز یک نسل و هر شته ماده بکرزا 5/18±5/43 نوزاد تولید نمود. گونه غالب شکارچی های مزارع کلزای خوزستان به ترتیب کفشدوزک 7 نقطه ایCoccinella septempunctata L. و مگس های گل F. Episyrphus balteatus بودند که طی ماه های آذر و دی در طبیعت ظاهر و در فروردین ماه به اوج خود رسیدند، دو گونه زنبور پارازیتوئید Aphidius ervi M. وDiaeretella rapae H. به ترتیب با ترکیب جمعیتی 2/78 و 8/21 درصد در مزارع کلزا ظاهر شدند. این دو پارازیتوئید مجموعا طی سال های مورد مطالعه بین 76/1 تا 8 درصد شته ها را پارازیته کردند. دشمنان طبیعی فوق الذکر به علت محدودیت در تغذیه از میزبان، زاد و ولد و عدم انطباق با دوره زندگی شته ها، قدرت کافی برای کنترل جمعیت شته ها را ندارند.