گفتمان گفت و گو؛ دیالکتیک همکاری تمدنی و همزیستی فرهنگی

دوره کنونی، عصر تفوق مدرنیته بر سنت های فکری پیشین محسوب می شود. اما تحلیل های تاریخی و پیش بینی دگرگونی های آن منجر به شکل گیری سه نظریه شاخص در این عرصه شده است. فوکویاما و همفکرانش که معتقد به پایان تنازعات و قبول لیبرال دمکراسی هستند؛ هانتینگتون که با طرح نظریه برخورد تمدن ها، استدلال می کند که شیوع مدرنیته و تجددگرایی در حوزه تمدن های دیگر، سبب ناهنجاری و تشتت شده و به صورت واکنش های تلافی جویانه علیه غرب متجلی می گردد؛ و گفت وگوی تمدن های سیدمحمد خاتمی که با بهره گیری از تکثرگرایی در متن اندیشه مدرنیته و تلفیق آن با سنت ها، مبانی فلسفی دنیای باستان را پایه جهانگرایی اخلاقی خود قرار می دهد و گفت وگو را در مواجهه بین تمدنی تجویز می نماید.نویسنده در این مقاله، ضمن بررسی رویکردهای فوق، به اثبات این امر می پردازد که تمدن حالتی انبساطی و برون فکنانه به سوی جهانی شدن دارد، درحالی که جهت فرهنگ به درون خود بوده و حالتی انقباضی دارد. درنتیجه، می توان با طرح جهانگرایی و تبادل کثرت گرایانه که هدف آن همزیستی فرهنگ های متنوع است، الگوی بهتری برای جهانی شدن و روابط بین المللی یافت.