باکتری های هتروتروف در آب آشامیدنی شهر تبریز

امروزه باکتری های هتروتروف به صورت شاخص شمارش بشقابی هتروتروف (HPC) به عنوان مکمل شاخص کلیفرم در کنترل کیفی آب مورد توجه قرار گرفته است. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا حداکثر مجاز تعداد باکتری های هتروتروف را در شبکه های توزیع cfu/mL 500 تعیین کرده است. نظر به اینکه تعیین باکتری های هتروتروف در آب آشامیدنی شهر تبریز جزء آزمایش های معمول نبوده و اطلاعات منتشر شده ای در این زمینه وجود ندارد لذا در این مطالعه، شاخص HPC در آب آشامیدنی شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفته و مقادیر آن تعیین شده است.
50 نمونه آب از مناطق مختلف شهر تبریز، به گونه ای تهیه شد که کل شهر را پوشش دهد. نمونه ها به صورت تصادفی و تحت شرایط استاندارد تهیه و از نظر شاخص HPC، کلیفرم، کلر باقی مانده، کدورت، دما و pH مورد آزمایش قرار گرفتند. برای کشت باکتری های هتروتروف، از محیط های کشت R2A و نوترینت آگار استفاده شده و آزمایش HPC به روش پخش بشقابی انجام گرفت. آنالیز آماری نتایج بدست آمده، از طریق آزمون های آماری رگرسیون و test Tصورت گرفت.
در 50% نمونه های برداشته شده از مناطق مختلف شهر، باکتری های هتروتروف مشاهده گردید. بر اساس نتایج شمارش باکتری، تعداد باکتری های هتروتروف در شش منطقه بالای cfu/mL 500 گزارش شد. نتایج نشان داد که شاخص HPC در شبکه آب شهر تبریز بر اساس محیط نوترینت آگار برابر cfu/mL 340 ± 184 و بر اساس محیط R2Aبرابر cfu/mL 315 ± 154 بوده ضمن اینکه، در محیط کشت نوترینت آگار رشد بهتری مشاهده شد. بر اساس نتایج آنالیز آماری، ارتباط معنی داری بینHPC و کلر باقی مانده در هر دو محیط کشت وجود داشت (برای نوترینت آگار 05/0 p < و 347/0- = R، برای R2A، 05/0 p < و 312/0-= R). همچنین، بین دو شاخص HPC و pH، ارتباط معنی داری وجود داشت طوری که، با افزایش pH، HPC نیز افزایش می یافت (01/0 p <). در نهایت، رابطه بین نتایج HPC در دو محیط نوترینت آگار و R2A کاملا معنی دار بود (01/0 p <؛ 95/0= R).
حضور باکتری های هتروتروف در 50% از نمونه های مورد مطالعه نشان دهنده آن است که این باکتری ها در مناطق مختلف شبکه آب آشامیدنی شهر تبریز حضور دارند لذا، پایش 6 ماهه یا حداقل یک ساله شاخص HPC در کنار باکتری های کلیفرم و مقایسه نتایج پایش دوره های زمانی مختلف می تواند به شناسایی وضعیت شبکه توزیع آب و اصلاح وضعیت مناطق مشکل دار و اطمینان بیشتر از کیفیت آب آشامیدنی کمک نماید.