بررسی تاثیر کمبود آب بر عملکرد و درصد اسانس گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L)

به منظور بررسی تاثیر رطوبت خاک بر عملکرد کمی و درصد اسانس گیاه دارویی بومادران Achillea millefolium L. آزمایشی در منطقه کرج انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری کامل (بدنن تنش آبی) و همچنین اجرای عملیات آبیاری بر اساس 30 (تنش ملایم)، 60 (تنش متوسط) و 90(تنش شدید) میلی متر تبخیر از سطح تشت تبخیر کلاس A بود که در مقایسه با تیمار بدون آبیاری (دیم) به عنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. تیمارها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار آزمون شدند. نتایج مربوط به سه سال آزمایش با استفاده تجزیه مرکب مورد بررسی قرار گرفتند. زمان اعمال تیمارها از ابتدای رشد و پس از استقرار گیاه ، تا انتهای دوره رشد در مزرعه بودبه این منظور پس از رسیدن به سطح تبخیر هر کدام از مقادیر ذکر شده از تشت تبخیر، بلافاصله به وسیله کنتور نسبت به افزایش رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی اقدام شد. همچنین میزان رطوبت موجود در خاک با استفاده از توزین نمونه های تر و خشک خاک در هر کدام از کرت های آزمایشی نیز اندازه گیری گردید . با توجه به نتایج حاصل از تجزیه مرکب سه ساله آزمایش مشخص گردید که اثر سال ، مقدار آب آبیاری و همچنین اثر متقابل سال در مقدار آب آبیاری بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد گل ، شاخص برداشت و درصد اسانس معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان دادند که در سال اول ، عملکرد گل معادل 70/1169 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به سال سوم اختلاف معنی دار داشت. نتایج سه ساله آزمایش مشخص نمود ، بیشترین مقدار گل در تیمار آبیاری کامل تولید گردید که معادل 60/1360 کیلوگرم در هکتار بود که با تیمار تنش ملایم اختلاف معنی دار نداشت . اثر متقابل سال در مقدار آب آبیاری مشخص نمود تیمار آبیاری کامل در سال دوم ، بیشترین عملکرد گل را معادل 57/2151 کیلو گرم در هکتار تولید نمود . بیشترین شاخص برداشت(نسبت وزن گل به اندام هوایی)معادل 01/22 درصد ، در تیمار تنش ملایم از سال اول مشاهده شد. بیشترین درصد اسانس نیز در تیمار تنش شدید در سال دوم بدست آمد که معادل 58/0 درصد بود و نسبت به سایرین اختلاف معنی دار داشت . آزمایش انجام شده نشان داد که آبیاری کامل و همچنین تنش شدید آب موجب کاهش عملکرد گل و اسانس شد. در حالی که اعمال تنش ملایم و متوسط، موجب افزایش عملکرد گل و درصد اسانس گردید. این مطلب مبین استفاده بهینه از منابع آبی در تولید بومادران می باشد.