مهارت های تفکر انتقادی و ارتباط آن با هوش هیجانی در دانشجویان پزشکی دوره مقدمات بالینی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

مهارت های تفکر انتقادی جزو مهارت های مهم انسان قرن بیست و یکم شناخته شده، ضرورت توجه به آن در حیطه آموزش به خصوص آموزش پزشکی امری حیاتی است. هوش هیجانی نیز، عامل مهم موفقیت در زندگی، تحصیل و شغل می باشد. به نظر می آید این دو مقوله تفکر انتقادی و هوش هیجانی، هر دو، در امر تربیت پزشکان متعهد موثر باشند. این پژوهش با هدف بررسی مهارت های تفکر انتقادی و ارتباط آن با هوش هیجانی در دانشجویان پزشکی در نیم سال اول سال تحصیلی 89-90 انجام شده است.
در این پژوهش توصیفی- مقطعی، تمامی دانشجویان ترم 6 رشته پزشکی (69 نفر) شرکت داده شدند. مهارت های تفکر انتقادی در 5 زیرگروه، توسط آزمون مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (CCTST) و هوشبهر هیجانی افراد در 5 مقیاس و 15 خرده مقیاس، توسط آزمون هوش هیجانی بار-ان (Bar-on) مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آماره های توصیفی، همبستگی و T-test تجزیه و تحلیل گردید. میانگین سنی دانشجویان، 22 سال بوده، 38 نفر (72 درصد) از آنها، خانم بودند. میانگین و انحراف معیار نمره تفکر انتقادی به ترتیب 96/11 از 34 و 69/3 محاسبه گردید. میانگین نمره مهارت استدلال قیاسی (12/6 از 16) به طور معنا داری از استدلال استقرایی (92/4 از 14) بالاتر بود. در مورد آزمون هوش هیجانی بار-ان، میانگین و انحراف معیار نمره کل آزمون، به ترتیب 7/330 (از 450) و 29/34 محاسبه گردید. هیچ ارتباط معناداری بین نمره تفکر انتقادی و نمره هوش هیجانی یافت نشد؛ تنها خرده مقیاس مسوولیت پذیری اجتماعی ارتباط معناداری با تفکر انتقادی داشت (45/0=r و 001/0=P).
میانگین نمره تفکر انتقادی دانشجویان پزشکی در مقایسه با مطالعات مشابه خارجی نامطلوب بود، اگر چه در مقایسه با مطالعات داخلی، تفاوتی وجود نداشت. این موضوع می تواند نشانگر ضعف کلی در زمینه پرورش تفکر انتقادی در برنامه های آموزشی ما باشد. عدم ارتباط بین هوش هیجانی و تفکر انتقادی، می تواند به دلیل تفاوت در نوع پرسشنامه های آنها و ناشی از برآورد نادرست دانشجویان از توانایی های هوش هیجانی شان باشد.