مطالعه اووژنز و بافت شناسی تخمدان مارمولک Laudakia caucasia

خزندگان به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده فون بیابان ها در سراسر جهان با توجه به نقش بسیار مهمی که در اکوسیستم ها و چرخه های زیستی در مناطق خشک دارند؛ در سال های اخیر از جنبه های مختلف بیولوژیک مورد مطالعه قرار گرفته اند، از آنجایی که تولید مثل مهم ترین مسئله هر موجود زنده است، لذا شناخت کافی از فرایند اووژنز که در طی آن سلول جنسی ماده تولید می شود، از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ساختار و مورفولوژی تخمدان، شناسایی انواع مراحل رشد فولیکولی و تعیین شاخص گنادی به منظور پی بردن به بهترین زمان اووژنز در مارمولک Laudakia caucasia در فصل بهار می باشد.در این پژوهش که در بهار 1387 انجام شده است، در روزهای پایانی هر ماه نمونه های مارمولک از روستای ده غیبی واقع درنزدیکی شهر مشهد در استان خراسان رضوی جمع آوری و پس از شناسایی گونه مورد نظر و تفکیک افراد ماده، تخمدان ها جهت بررسی های ریخت شناسی و بافت شناسی مورد استفاده قرار گرفتند.نتایج این مطالعه نشان داد، رشد فولیکولی تخمدان نه فقط به رشد و بلوغ اووسیت بلکه به ذخیره مقادیر زیادی زرده در اووپلاسم احتیاج دارد بدین ترتیب فولیکول ها به دو فاز پیش زرده سازی و زرده سازی تقسیم شدند، در ماه های فروردین و اردیبهشت، تخمدان حاوی فولیکول های پیش زرده ساز و در خرداد ماه همزمان با رسوب زرده در اووسیت ها، فولیکول ها وارد فاز زرده سازی شده و به بیشینه مقدار خود قبل از تخمک گذاری رسیدند، این رویداد نشان دهنده افزایش محسوس شاخص گنادی در خرداد بود.بهرحال نتایج بیان گر آن است که مارمولک Laudakia caucasia پس از بیدارشدن از خواب زمستانی، فعالیت تولید مثلی خویش را در بهار آغاز کرده و اوج فرایند اووژنز با تشکیل فولیکول های زرده ساز و افزایش اندازه آنها و افزایش تعداد کل فولیکول ها و افزایش شاخص گنادی، خرداد ماه می باشد.