بیماری گل سبزی سیاه دانه در منطقه سمیرم اصفهان

در بررسی های سال 1386، بیماری گل سبزی سیاه دانه Nigella sativa L. در شهرستان سمیرم اصفهان مشاهده گردید. بطوری که بارزترین علائم ظاهری بیماری عبارتند از: رشد جوانه های جانبی فراوان روی ساقه های اصلی گل سبزی، برگسائی و تبدیل مادگی به جسمی بزرگ و کیسه مانند، رشد جوانه در داخل گل، ریزبرگی و زردیزردی برگ ها و کوتولگی شدید گیاه بود. به طوری که رنگ آمیزی برش های نازک تهیه شده از ساقه بوته های آلوده با محلول رنگی دینس (Dien’s stain) و مشاهده میکروسکوپی آنها، وجود لکه های آبی پررنگ را در ناحیه آوندهای آبکش سیاه دانه آلوده نشان داد. عامل گل سبزی سیاه دانه از طریق پیوند و زنجرک Lethierry Circulifer haematoceps از سیاه دانه آلوده به سیاه دانه های سالم در گلخانه انتقال داده شد. میانگین میزان آلودگی مزارع سیاه دانه به این بیماری 14 درصد در مزارع کشت بهاره (اردیبهشت) و 7/20 درصد در مزارع کشت تابستانه (تیرماه) تعیین شد. میانگین تراکم جمعیت زنجرک ناقل در کشت های بهاره 6/3 حشره و در کشت های تابستانه 5/18 عدد حشره در هر 100 تور حشره گیری بود که نشان دهنده فعالیت بیشتر آنها در کشت های تابستانه این محصول می باشد. بر اساس علائم بیماری، انتقال توسط پیوند و زنجرک ناقل و واکنش مثبت به محلول رنگی دنیس، بیماری گل سبزی سیاه دانه در سمیرم ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. بنابراین این اولین گزارش از وقوع بیماری گل سبزی سیاه دانه در ایران می باشد.