ارتباط بعد فرکتالی توزیع اندازه ذرات با برخی خصوصیات فیزیکی خاک

بعد فرکتالی (Dm) توزیع ذرات خاک (<2mm) به عنوان ابزار مناسبی جهت تخمین خصوصیات مرتبط با بافت خاک معرفی شده است. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط بین Dm با برخی خصوصیات فیزیکی نظیر اجزاء بافت (شن، سیلت و رس)، تخلخل و هدایت هیدرولیکی موثر (Ke) خاک می باشد. بدین منظور 36 سری خاک با خصوصیات متفاوت از منطقه شمال غرب ایران انتخاب و نمونه برداری شد. توزیع اندازه ذرات در بخش سیلت و رس به روش هیدرومتری و در بخش شن به روش الک کردن تعیین و Dm با استفاده از مدل بیرد و همکاران محاسبه گردید. موادآلی به روش اکسایش تر و تخلخل کل خاک به روش توزین اندازه گیری گردید. هدایت هیدرولیکی موثر خاک با استفاده از باران سازی با فلوم شیب پذیر به ابعاد 0/1×5/0 متر در شیب 9% و در سه شدت بارندگی 20، 37 و 47 میلی متر بر ساعت تعیین گردید. تجزیه آماری نتایج نشان داد که Dm همبستگی مثبت و معنی داری با مقادیر رس (**963/0)، سیلت (**371/0) و تخلخل کل (**642/0) و همبستگی منفی و معنی داری با درصد شن (**748/0) و میانگین هندسی قطر ذرات (**814/0) خاک داشته است. بنابراین Dm می تواند در شبیه سازی اجزاء بافت و کلاس بافت خاک کاربرد داشته باشد. همبستگی بالای Dm با تخلخل خاک نیز گویای آن است که مقادیر بزرگ تر Dm با خود تشابهی بیشتر توزیع اندازه منافذ خاک، در ارتباط می باشد.