نظرات پزشکان عمومی استان زنجان در مورد برنامه های آموزش مداوم

مقدمه آموزش مداوم جامعه پزشکی به آن دسته از فعالیت های آموزشی که جهت حفظ، توسعه یا ارتقای دانش، مهارت و عملکرد حرفه ای پزشکان لازم است، اطلاق می شود(1و2). هرچند مهم ترین راه برای فهم و استفاده پزشکان از مراقبت های جدید بهداشتی و درمانی برنامه های آموزش مداوم است، اما ابزار و روش های مورد استفاده در این برنامه ها در کمک به پزشکان جهت استفاده از روش های تشخیصی و درمانی جدید اثر چندانی نداشته است(3). از آنجا که به نظر می رسد روش های متداول مورد استفاده در آموزش مداوم مثل کنفرانس اثربخشی لازم را در بهبود عملکرد حرفه ای ندارد؛ و با توجه به اهمیت ارتقای کیفیت اثر بخشی برنامه های آموزش مداوم شیوه و محتوای این برنامه ها نیاز به بازنگری دارد(4تا6)، با توجه به مطالب اشاره شده و نیز با توجه به این واقعیت که طرح بازآموزی پزشکان باید بر پایه پیشرفت های نوین آموزش برنامه ریزی گردد، مطالعه حاضر به منظور بررسی نظرات پزشکان عمومی زنجان در مورد برنامه های آموزش مداوم صورت گرفت. این مطالعه یک مطالعه توصیفی مقطعی است که در آن به روش سرشماری از 450 پزشک عمومی شاغل در استان زنجان که در برنامه های آموزش مداوم از تاریخ آذر 86 تا بهمن 87 شرکت کرده بودند، در مورد برنامه های آموزش مداوم توسط پرسشنامه نظرخواهی شد. پرسشنامه حاوی سؤالات چندگزینه ای و همچنین سؤالات باز بود که در دو بخش عمومی و اختصاصی طراحی شده بود. بخش عمومی حاوی اطلاعات مربوط به سن، جنس، و محل خدمت بود. سؤالات اختصاصی شامل نظر پزشکان در رابطه با شرایط و نحوه اجرای برنامه ها و عوامل مؤثر در پربار نمودن برنامه ها، و نیز روش های آموزش غیرحضوری، مشکلات برگزاری برنامه ها، تعداد موضوعات مطرح شده در هر جلسه و روش سنجش معلومات کسب شده در پایان دوره ها بود. پرسشنامه براساس تحقیقات انجام گرفته در همین خصوص (7) و نیز تحقیقات مشابه که روایی و پایایی آنها مشخص شده بودند تدوین شد (5و8و9). روایی محتوایی پرسشنامه ها از طریق مشاوره با صاحب نظران و پایایی آنها با انجام آزمون مجدد (test-retest) با ضریب همبستگی 95% تایید شد. 247 (55 درصد) پرسشنامه برگشت داده شد. داده های مطالعه با استفاده از نرم افزارSPSS-10 و جداول توزیع فراوانی شاخص های مرکزی و پراکندگی و انجام تست های آماری t-test وchi-Square تجزیه و تحلیل شد. پزشکان مفید بودن برنامه های آموزش مدون به شیوه کنونی و با شرایط فعلی را به ترتیب متوسط، کم و خیلی کم عنوان نمودند (به ترتیب 3/47 درصد، 3/27 درصد و 8/13 درصد). نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه حقانی و همکاران همخوانی داشت(10). نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که استفاده از مدرسین مجرب و مطرح، اولین اولویت را در پر بار بودن دوره های آموزش مداوم دارد. اولویت های بعدی به ترتیب عبارت بود از ارائه مطالب به صورت کتابچه، جزوه و یا لوح فشرده. این نتایج مشابه نتایج مطالعه فخری و همکاران بود(11). اولین اولویت پزشکان عمومی در روش اجرای برنامه های آموزشی شرکت غیر حضوری (کتابچه، دیسک فشرده و مجله) بوده و اولویت های بعدی به ترتیب شامل آموزش عملی نحوه برخورد با بیمار، اجرای کارگاهی و سخنرانی بود که این نتیجه با نتیجه مطالعات دیگر همخوانی دارد(12و13). لذا با توجه به نتایج این مطالعه و براساس نظرات پزشکان شرکت کننده در برنامه های آموزش مداوم، لزوم بازبینی در این برنامه ها ضروری بوده و در همین راستا پیشنهاد می شود امکانات اجرای برنامه های آموزشی غیر حضوری و ارائه خلاصه مطالب بصورت کتابچه، جزوه، دیسک فشرده برای مشمولین قانون آموزش مداوم فراهم شود.