نقش زهاب اسیدی در تشکیل کانی های زیست محیطی (کانی های ثانویه) در معدن زغال سنگ گلندرود و باطله های کارخانه ی زغال شویی وطنی، استان مازندران

اکسایش کانی های سولفیدی موجود در زغال سنگ و باطله های معدنی آن منجر به تشکیل زهاب اسیدی معدن می شود. تبخیر، اکسایش، رقیق شدگی و خنثی سازی زهاب اسیدی تولید شده باعث تشکیل کانی های ثانویه خواهد شد. این کانی ها به دلیل گستردگی زیاد سطحی توان ذخیره سازی سولفات و بسیاری از فلزات را دارند. برای بررسی های کانی شناسی و ژئوشیمی کانی های زیست محیطی تشکیل شده از محل انباشت باطله ی کارخانه زغال شویی وطنی و معدن زغال سنگ گلندرود نمونه برداری شد. براساس نتایج پراش پرتوی ایکس کانی های اپسومیت، هگزاهدریت، ژیپس، هالیت، گوتیت، هماتیت، دولومیت، سیدریت، کائولینیت، مونت موریویلونیت، ایلیت و کوارتز در فاز اصلی و ژاروسیت در فاز فرعی شناسایی شدند. نتایج تجزیه ی ژئوشیمیایی حاکی از غنی شدگی MgO و SO3 و عناصر جزئی Co، Cr، Pb و Rb در کانی های ثانویه نسبت به نمونه ی معدن زغال و باطله هاست. از طرفی عناصر جزئی Ni، Zn، Pb، Cu، Cr و Co در کانی های زیست محیطی نسبت به میزان کلارک و میانگین زغال سنگ های چین، آمریکا و جهان غنی شدگی دارد. کاتیون ها و آنیون های موجود در زهاب های معدنی باطله ها بر اساس نمودار گیبز از خاستگاه سنگ مادری است. بنابر مدل اشباع شدگی هیدروژئوشیمیایی، در زهاب های باطله کارخانه ی زغال شویی کانی های گوتیت، هیدروکسیدهای آهن، کلسیت و دولومیت در حال اشباع و سولفات های آهن مانند ملانتریت و ژاروسیت تحت اشباع هستند.