خطر ریزش های سنگی در دامنه های شرقی سهند و پهنه بندی محدوده های مخاطره آمیز در حوضه قرنقوچای

ریزش های سنگی، یکی از انواع حرکات توده ای و از مشخص ترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که در کوهستان های نیمه خشک با دامنه های سنگی به وفور رخ می دهند. این پدیده ها - که در این محدوده ها از پیامدهای طبیعی به شمارمی آیند - با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جاده های کوهستانی را مورد تهدید خود قرار می دهند و به این ترتیب هزینه های سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می-کنند. در حوضه ی قرنقوچای (با مختصات جغرافیایی از p 27/°46 تاp42/°47 طول شرقی وازp58/°36 تا p44/°37 عرض شمالی)، به عنوان بزرگ ترین و پرآب ترین حوضه ی توده ی کوهستانی سهند (واقع در دامنه های شرقی)، که روستاهای زیادی را در خود جای داده است و تقریبا همه ی روستاها، در دامنه ها پر شیب سنگی مستقر شده اند، وقوع این پدیده ها و خسارات ناشی از آنها، بیشتر از سایرحوضه های سهند است. در این حوضه، و مناطق مشابه، انجام هر گونه مدیریت محیطی در دامنه های پر شیب و اعمال اقدامات عمرانی، مستلزم شناخت مکانیسم وقوع این پدیده ها و نیازمند تفکیک مناطق بالقوه مستعد به وقوع چنین پدیده هایی است. در این مطالعه، به منظور پهنه بندی محدوده های مستعد به وقوع ریزش های سنگی، ابتدا عوامل احتمالی مختلف دخیل در وقوع این پدیده ها شناسایی و با هدف تعیین سهم عوامل، ابتدا 9 لایه از نقشه های مربوط به پراکندگی عوامل مختلف تهیه و سپس این نقشه ها رقومی شده و پس از تجزیه و تحلیل با روش دو متغیره، و وزن دهی به عوامل مختلف در روی واحدهای ویژه، نقشه ی پهنه بندی ریزش های سنگی با استفاده از نرم افزار ARC/View برای حوضه ی قرنقوچای ترسیم شده است. این نقشه ی ترسیمی نشان می دهد که، دامنه های متشکل از مواد آذرین (داسیت و آندزیت)، به ویژه گدازه های میوسن و کنگلومراها، بیشترین قطعات سنگی را در اختیار پای دامنه ها قرار می دهند و در طول سال اغلب سطح جاده هایی که از این دامنه ها عبور داده می شوند ازاین تکه سنگ ها پرشده و در عبور و مرور، اختلالاتی را ایجاد می کنند. همچنین وقوع چنین پدیده هایی به ساکنین واقع در پای چنین دامنه هایی، خسارات زیادی وارد می سازند.