رفتارشناسی مکر و نیرنگ در جامعه استبدادی از نگاه مولانا

مولانا مطابق اسلوب قرآنی با دسته بندی مکر و نیرنگ به دو نوع کلی ممدوح و مذموم،ضمن تبیین پیامدها و تاثیرات آن در جامعه،رفتار و افکار شخصیتهای داستانی خویش را به عنوان الگوهای رفتاری هرجامعه در حوزه های فردی، اجتماعی و سیاسی به نمایش می گذارد. بررسی این موضوع در مثنوی به ما در اثبات این نکته نیزکمک می کند که مثنوی معنوی را درکنار عقیده مشهور-که آن را از«بزرگترین حماسه های روحانی بشر» می داند- می توان یکی از«بزرگترین آثار جامعه شناسی و روان شناسی بشر» به شمار آورد.
اهمیت اجتماعی و روانشناسانه این موضوع و بسامد فراوان مضمون «مکر ونیرنگ»در داستانهای مثنوی و کم توجهی محققان به نقد و بررسی آن در مثنوی به عنوان موضوعی مستقل، سبب شد، نگارندگان این مقاله با استفاده از نظریه های برخی رفتارشناسان و روانشناسان اجتماعی با روش توصیفی – تحلیلی به تبیین و تحلیل این موضوع در مثنوی بپردازند و ضمن اشاره به داستانهای مکرمحور مثنوی و استفاده از آنها اختصاصا بر داستان «موسی وفرعون» تاکید ورزند.