تبیین موضع تعارض ظاهری نظریه تکامل و آیات آفرینش و آرای قرآن پژوهان در حل آن

طرح اجمالی فرضیه تکامل زیستی موجودات زنده گرچه به لحاظ تاریخی در آثار برخی از فیلسوفان یونان باستان به چشم می خورد، اما طرح و ترویج مستند و فراگیر آن به عنوان یک نظریه علمی توسط طبیعی دان شهیر انگلیسی، چارلز رابرت داروین در حدود دو قرن پیش زمینه ساز چالشی بزرگ میان زیست شناسی جدید و الهیات مسیحی شده است. این چالش به سرعت به حوزه الهیات اسلامی نیز سرایت کرد و واکنش علمی اندیشمندان اسلامی را در پی داشت.
از آنجاکه طرح نظریه تکامل به صورت طبیعی به تداعی نوعی تعارض میان نظریه مذکور و آیات آفرینش در قرآن کریم انجامیده، به همین جهت تلاش قرآن پژوهان برای حل این تعارض ظاهری چشمگیرتر به نظر می رسد. نگارنده در این نوشتار با روش اسنادی- تحلیلی ابتدا به اختصار به تبیین نظریه مذکور پرداخته و پس از آن با دسته بندی آیات آفرینش، موضع اصلی تعارض را نشان داده و در گام سوم به تبیین آرای قرآن پژوهان در حل این تعارض اقدام نموده است. در میان نظریه های چهارگانه ای که اصلی ترین دیدگاه ها در این عرصه به شمار می آیند، نظریه های اول، دوم و سوم روشمند و مبتنی بر اصول و مبانی تفسیر می باشند و می توان گفت در حل تعارض مذکور موفق بوده اند؛ اما نظریه چهارم از این جهت با مشکل جدی روبروست و به همین سبب نه فقط از اقبال چندانی برخوردار نگردیده که واکنش منفی بسیاری از قرآن پژوهان را نیز در پی داشته است.